Улаанбаатар хот анх удаа дотоодын хөрөнгийн зах зээлд 500 тэрбум төгрөгийн бонд арилжаалж, үүнээс 300 тэрбум төгрөгийг Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцад хөрөнгө оруулсан. Тэгвэл өнөөдөр уг цахилгаан станцын эхний блок буюу 150 мВт хүчин чадалтай станцыг товлосон хугацаандаа ашиглалтад орууллаа. Төв аймгийн Баянжаргалан суманд Бөөрөлжүүтийн хүрэн нүүрсний ордыг түшиглэн Улаанбаатар хотоос 120 км зайд орших Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцыг нийт дөрвөн блок бүхий 600 мBт хүчин чадалтай барихаар төлөвлөж буй.

Харин Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцын II блокийг 2025 онд ашиглалтад оруулна. Ийнхүү тус 2 блок бүхий 300 МВт цахилгаан станц ашиглалтад орсноор жилд 2.1 тэрбум хүртэл кВт цахилгаан үйлдвэрлэх боломжтой.

Цахилгаан станцыг нээж, нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар үг хэллээ. Тэрбээр “Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын хүрээнд Төв аймгийн Баянжаргалан сумын нутаг дэвсгэрт Бөөрөлжүүтийн нүүрсний уурхайг түшиглэн цахилгаан станц байгуулахаар төлөвлөсөн. Тэгвэл өнөөдөр бид уг төслийн эхний үе шатыг нээсэн сайхан үйл явдлын гэрч болж байна. Нийслэл Улаанбаатар хотын эрчим хүчний хэрэглээ жил бүр өсөн нэмэгдэж, өнгөрсөн жилийн дундажтай харьцуулахад энэ жилийн байдлаар 11.3 хувиар өсжээ. Цаашид ч эрчим хүчний хэрэглээ эрчимтэй нэмэгдэх нь дамжиггүй. Уг цахилгаан станцыг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр байгуулах санаачилга гарган ажиллаж буйг дуулгахад таатай байна. Энэхүү эхний үе шатыг нээснээр 300 мВт-ын хүчин чадалтай цахилгаан станц, 71 км урттай 220 кВт-ын цахилгаан дамжуулах шугамыг бий болгох боломж бүрдлээ” хэмээн хэллээ.

2024-2028 онд Улаанбаатар хотод метроны I, II шугам, Тойрог хурдны зам, Туулын хурдны зам, Шинэ зуун мод хотын дэд бүтэц болон зургаан дэд төвийн бүтээн байгуулалтыг хийхээр төлөвлөсөн. Эдгээр бүтээн байгуулалтыг барихад нэн түрүүнд эрчим хүчний найдвартай байдлыг хангах нь чухал байгаа юм. Тиймээс ч Бөөрөлжүүтийн эхний блок болон батарей станц ашиглалтад орсноор Улаанбаатар хотод дутагдаж байгаа эрчим хүчийг үйлдвэрлэх боломжтой бөгөөд үргэлжлүүлэн 2025 онд Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцын II блокыг ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж байгаа билээ. Энэ бүхний үр дүнд дээр дурдсан бүтээн байгуулалтын ажлуудыг хийхэд эрчим хүчээр бүрэн хангагдах боломжтой болох аж.

 Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна. #15 ГЕЛЕТАГИЙН БӨМБӨГӨР НОГООН (1927) Барилгын баруун жигүүрт албан ажлын өрөөнүүдтэй, зүүн жигүүрт нь гуанз, ард талд нь хувцас хадгалах өрөө, эрэгтэй, эмэгтэй жүжигчдийн нүүр будах, хувцас солих тусдаа өрөөнүүдтэй байв. Оросын алдарт зураач, монголч эрдэмтэн Н.К.Рерих 1926-1927 онд Улаанбаатар хотод байхдаа шинээр байгуулагдаж байгаа Ардын цэнгэлдэх хүрээлэнгийн 6х12 метр хөшигний зургийг зурсан ажээ. Энэ ордон нь Засгийн газрын хурлын танхим болон театрын үүрэг гүйцэтгэж байв. Харамсалтай нь тус театр 1949 оны нэгдүгээр сард шатжээ.

Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он.

Монгол улсад орчин цагийн музейн салбар үүсч, хөгжсөний 100 жилийн ой, Соёл урлагийн ажилтны өдрийг тохиолдуулан Улаанбаатар хотын музейн арга зүйч Болоожийн Өлзийбаяр Монгол Улсын Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яамны шагнал Соёлын тэргүүний ажилтан цол, тэмдгээр шагнагдлаа. Б.Өлзийбаяртаа цаашдынх нь ажилд өндөр амжилт хүсье.                                            

Мексикийн Канкун усан доорх музей буюу Museo Subacuático de Arte (MUSA) нь дэлхийн хамгийн том усан доорх музей гэдгээрээ бахархдаг. Энэхүү усан доорхи диваажин нь жил бүр 750,000 жуулчдыг татдаг бөгөөд Канкун болон Исла Мужерес арлуудын хооронд оршдог.

Их Британийн уран барималч Жейсон ДеКайрес Тейлорын, үлдсэн хэсэг нь Мексикийн орон нутгийн уран барималчдын 500 гаруй баримал байдаг тус музей нь шумбагчдын очих газар болж, ойролцоох шүрэн хадуудыг хадгалахад тусалдаг ба энэ нь үүсгэн байгуулагчдын хүссэн алсын хараа юм.

Нийслэлийн засаг даргын тамгын газар, Улаанбаатар хотын авто замын түгжрэлийг бууруулах чиглэлээр Google компанитай хамтран ажиллахаар болжээ.

Google Maps компанийн Ази Номхон Далайн бүсийг хариуцсан захирал Самуэл Жесси болон холбогдох албаныхантай энэ талаар уулзалт зохион байгуулсан байна.

      Энэ талаар Хотын дарга Х.Нямбаатар:  “Google компанийн төлөөлөл Монголд ирсэн байна. Тус компанийн дөрвөн бүтцийн байгууллагаас зургаан төлөөлөгч ирж ажиллаж байна. Тэд Улаанбаатар хоттой хамтарч түгжрэлийг шийдэх санаачилга дэвшүүллээ. Тус компанийн хамтарч ажиллах 11 дэх хот Улаанбаатар болж байна. Германы Хамбург, Индонезийн Жакарта, АНЭУ-ын Абу Даби, Энэтхэгийн Бангалор зэрэг 10 хоттой “Google” компани хамтарч ажиллаж байгаа юм байна.

Микробын талаар илүү ихийг мэдэхийн тулд бидний амьдарч буй цаг үед Micropia-д зочлох нь зүйтэй болов уу. Амстердам дахь Micropia нь ийм төрлийн цорын ганц музей нь ихэвчлэн өвчинтэй холбоотой байдаг ч хүний ​​өдөр тутмын амьдралд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг микробуудыг эерэгээр харах зорилготой юм.

Үүний нэгэн адил музей нь олон нийтийн бичил биетний сонирхлыг бага наснаас нь бий болгохыг хүсдэг. Үзэсгэлэнгүүд нь исгэх, вирус, вакцин гэсэн ангилалд хуваагддаг.

Сонирхолтой үзмэрүүдийн нэг нь “Амнаас аманд” нэртэй бөгөөд хүмүүс үнсэлцэх үед хэр их бичил биетэн дамждаг тухай өгүүлдэг. Музейн өөр нэг онцлог нь түүний байршил юм – Леденлокален нь музейн орчин үеийн хэрэглээ болж өөрчлөгдсөн томоохон түүхэн дурсгалт газар юм.

Олон улсын тагнуулын музей нь зочдод тагнуул, тагнуулын ертөнцийг сонирхолтой байдлаар харуулдаг. Ихэнхдээ нууцаар дүүрэн сэдэв болох музей нь түүхэнд тагнуулын үүрэг гүйцэтгэсэн чухал үүрэг, түүний өнөөгийн хэрэглээг ойлгох боломжийг олгох зорилготой юм.

Тагнуулын олдворуудын хамгийн том цуглуулга бүхий үзмэрүүд нь янз бүрийн ангилалд хуваагддаг бөгөөд тагнуулын ажиллагаа нэртэй интерактив үзэсгэлэнд та нууц төлөөлөгчдийн дүрд тоглож, нэг цагийн турш тагнуулын үйл ажиллагаанд оролцох боломжтой.

Үзэсгэлэнд тавигдсан онцлох эд өлгийн зүйлсэд Хүйтэн дайны үед КГБ-ын эмэгтэй амиа алдагсдын хэрэглэж байсан “үхлийн үнсэлт” гэгддэг уруулын будагтай гар буу, Minox тагнуулын камер, 1964 онд Жеймс Бондын тухай триллер “Goldfinger”-д гарсан Aston Martin DB5 зэрэг багтжээ.

Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотын эрүүл мэндийн үйлчилгээ, түүнтэй холбогдох барилга байгууламжийн тухай хүргэж байна.                                                 #13 ХАЛДВАРТЫН ШИНЭ БАРИЛГА (1986)      Халдвартын эмнэлэг нь 1947 оны зургаадугаар сарын 20-нд Улсын төв эмнэлгээс салбарлан 200 ортой, үндсэн 5 тасагтай, 86 орон тоотойгоор Зайсан толгойн дэргэдэх Зөвлөлтийн цэргийн эмнэлгийн байранд анх байгуулагджээ. 1986 оны наймдугаар сарын 23-нд Халдварт өвчнийг анагаах клиникийн эмнэлгийн шинэ цогцолбор барилгыг Монгол, Зөвлөлтийн хамтарсан барилгачид хүлээлгэн өгчээ. Тус цогцолбор нь 9 га талбайд тухайн үеийнхээ цоо шинэ тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон эмчилгээний багаж хэрэгсэлтэй, 600 ор, 15 тасагтай, төвлөрсөн ариутгал, эмийн сан, лаборатори, 150 хүнд үйлчлэх гуанз зэрэг 20 гаруй барилга байгууламжтай ашиглалтад орж, өнөөг хүртэл уг барилгад үйл ажиллагаа явуулж байна.

Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023

Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотын эрүүл мэндийн үйлчилгээ, түүнтэй холбогдох барилга байгууламжийн тухай хүргэж байна. #12 ОРГИЛ РАШААН СУВИЛАЛ (1935)

Шинжлэх ухааны эмнэлгийн нэг чухал салбар нь рашаан эмнэлэг, амралтын газар юм. 1930 оноос Жанчивлангийн рашааныг ашиглаж эхэлсэн ч төд удалгүй хаагджээ. 1931 онд нийслэлийн хойд этгээд Санзайн аманд Эрүүлийг хамгаалах яамнаас амралтын газар байгуулжээ. Түүнийг 1934 оны долоодугаар сард өөрчлөн Зайсангийн аманд Комбинатын рашааныг түшиглэн 60 ортой амралтын газрыг 1935 оны долоодугаар сард нээжээ. Рашааныг анх зөөвөрлөж хэрэглэж байв. Улмаар уг рашааныг анагаах ухааны үндэслэлтэйгээр зөв зохистой ашиглахын тулд рашааны нөөц байгаа газар дээр нь улсаас барилгыг бариулж 1951 онд ашиглалтад оруулжээ. 1958 онд Рашаан комбинатыг өргөтгөж нэг ээлждээ 150 хүн хүлээн авах чадалтай болгосноос гадна 200 хүний суудалтай клуб, гуанз, үйлчилгээний газрыг нэмэн бариулсан байна. 1971 оноос эхлэн Рашаан комбинатын шинэ барилга байгууламжийг Улсын барилгын зургийн институтийн зураг төслөөр Намын дээд сургууль (одоогийн Удирдлагын академи)-ийн баруун талд 9 га газарт барьж байгуулан 1974 онд ашиглалтад өгчээ.

Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он.

Мексик дэх Музео де лас Момиас де Гуанахуато гэж нэрлэгддэг энэхүү музей нь мумигийн өлгий нутаг юм. Үзүүлсэн мумигууд байгалийн жамаар мумми /занданшуулсан шарил/ болсон тул Египтэд малтсан муммиас арай бүдүүлэг харагдаж магадгүй юм. Занданшуулах үйл явц нь өндөр газар, хуурай уур амьсгалын нөлөөгөөр модон авс нь ус чийгийг шингээснээр сайн хадгалагдсан байх магадлалтай. Бунхнуудыг мөн цементээр битүүмжилж, биеийг ялзрахаас хамгаалсан байдаг байна.

Энэ газраас олдсон олон тооны мумми олны танил болж эхэлсэн тул олон нийтэд үзүүлэх зорилгоор музейг байгуулжээ. Музейд зуу гаруй мумми дэлгэгдсэн бөгөөд ихэнх нь 1850-1950 онд Гуанахуатогийн оршин суугчид байжээ. Тус музейд мөн дэлхийн хамгийн жижиг мумми байдаг.

Нохойн хүзүүвчний музей нь нохойнд дуртай хүмүүст зайлшгүй хэрэгтэй музей юм. Лидс шилтгээн дотор байрладаг тус музей нь энэ төрлийн дэлхийн анхных  юм. Цуглуулга нь шилтгээний хуучин жүчээнд байрладаг бөгөөд 1976 оноос хойш дэлгэгдэж байна. Үзэсгэлэнд тавигдсан 130 ховор, үнэ цэнэтэй хүзүүвчний хамгийн эртнийх нь 15-р зууны сүүлчээс хамаарах Испанийн төмөр сүргийн мастифын хүзүүвч юм.

Бусад нь 16-р зууны Германы төмөр хүзүүвч, барокко үеийн гоёл чимэглэлийн алтадмал хүзүүвчтэй зэрэг үзмэрүүд байдаг. Цуглуулгын нэлээд хэсэг нь Гертруда Хантаас гаралтай бөгөөд түүний нөхөр түүхч Жон Хантыг хүндэтгэн дэлгэн үзүүлжээ. Цуглуулагч хосууд хоёулаа цуглуулсан янз бүрийн зүйлийн арвин баялаг цуглуулгатай боловч нохойн хүзүүвч нь тэдний дундаас хамгийн онцгой нь юм.

1955 онд байгуулагдсан тус музей нь талханд зориулагдсан бөгөөд хүн төрөлхтний соёл, иргэншлийн салшгүй хэсэг болох талхны 6000 жилийн түүхийг харуулах зорилготой юм. Түүний анхны байнгын үзэсгэлэн нь 1960 оноос эхэлсэн бөгөөд дэлхийн анхны ийм төрлийн музей юм. Хожим нь тус музей Германы Ульм хотын Зальцстадел хэмээх түүхэн агуулах руу нүүжээ.

Музейд 18,000 гаруй үзмэр байдаг бөгөөд үүнээс 700 нь байнгын үзэсгэлэнд байдаг. Үзэсгэлэнгүүд нь нийгэм дэх талхны чухал ач холбогдлыг харуулахыг зорьдог. Мөн талх хийх янз бүрийн аргууд болон энэ нь олон зууны туршид хэрхэн хөгжиж ирсэнийг харуулдаг. Гэсэн хэдий ч жинхэнэ талх үзэсгэлэнгийн нэг хэсэг биш юм, учир нь үүсгэн байгуулагчид талхыг олдвор биш харин өдөр бүр шинэхэн жигнэх ёстой хоол гэж үздэг.

Эл музей дель Оро гэгддэг алтны музей нь Колумбын хамгийн алдартай аялал жуулчлалын газар бөгөөд жилд хагас сая жуулчдыг татдаг. Музей нь Өмнөд Америкт зочлох хамгийн сонирхолтой газруудын нэг юм. Колумбын Испанийн өмнөх үеийн соёлын 55,000 гаруй ширхэг алт болон бусад материалаар сайрхах эдгээр эд зүйлсийг гурван давхарт байрлах сэдэвчилсэн өрөөнд байрлуулсан байна.

Мэдээжийн хэрэг алт нь үзэсгэлэнгийн ихэнх хэсгийг бүрдүүлдэг боловч ваар, чулуу, хясаа, мод, нэхмэл эдлэлүүд мөн цуглуулгын нэг хэсэг юм. Музейн хамгийн алдартай үзмэр бол Эл Дорадогийн домогтой холбодог Musica Raft бөгөөд үүнийг хүмүүсийн үзэж байгаагаар домогт алтны хотыг хэлж байсан ч үнэн хэрэгтээ Муискагийн ард түмний домогт омгийн ахлагч, албан бусаар “Алтан хүн” гэж нэрлэгддэг. Хамгийн шилдэг үзмэр нь энэхүү Алтан хүний ​​бяцхан загвар юм.

Хүүхдийн баярын өдрөөр Сүхбаатарын талбайд Нийслэлийн Соёл Урлагийн газраас боловсролын хөтөлбөр явуулахад зориулан барьсан задгай гэрт Улаанбаатар хотын музейгээс боловсрол танин мэдэхүйн ажлууд зохион байгууллаа. Үүнд:

– Нийслэл хүрээ, Социалист Улаанбаатар – хөлөгт тоглоом – 2 төрөл (20 хүүхэд, 10 том)

-“Төсөөллөө бүтээе” -сэдэвт боловсролын ажил – Улаанбаатар хотын түүхтэй холбогдох хэвлэмэл бэлдэцүүдийг зохиомжлон будах (150 хүүхэд будсан)

“Төсөөллөө бүтээе” – Мольберт дээр усан будаг, гуашаар өөрийн дуртай сэдвээр зураг зурах (80 хүүхэд будсан)

Хүүхдийн баярын өдөр тохиож байгаа тул хөтөлбөрт оролцсон хүүхдүүдийн 90% нь 2-10 насны хүүхдүүд байв.

Монголын Үндэсний музейн үзэсгэлэнгийн танхимд 2024 оны 05 дугаар сарын 02-ны өдөр Катарын Үндэсний музейн тусгай үзэсгэлэн “Нүүдэл” буюу “On the Move” үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ. Үзэсгэлэнг Катар Улсын Гадаад хэргийн яам ивээн тэтгэж Монголын үзэгчдэд толилуулж буйгаараа онцлогтой. Катарын Үндэсний музейн сан хөмрөгөөс 50 гаруй биет үзмэр, түүхэн гэрэл зураг, баримтат киног үзэсгэлэнд дэлгэн, газрын тос олборлохоос өмнөх Катарын малчдын аж амьдрал, ахуй соёлыг энэхүү цогц үзэсгэлэнд дэлгэн толилуулж байна. Тус үзэсгэлэнгийн нээлтийн ёслолд Катарын Үндэсний музейн захирал, Эрхэмсэг ноён Шейх Абдулазиз Аль Тани, Талал Радан Аль Шаммари, Катарын Үндэсний музейн Кураторын газрын дэд захирал, Таниа Ал Мажид, Катарын Үндэсний музейн захиргаа, музейн хөгжлийн бодлогын ахлах шинжээч Доктор Александар Боуниа, Катарын Үндэсний музейн Сан хөмрөгийн хэлтсийн дарга Сунг Хёун Им, Нийгэм болон аман түүх судлаач Нажма-Ахмед нар оролцлоо. Үзэсгэлэнг Монгол улсын талаас Соёлын дэд Сайд П.Баттөр, Катарын Үндэсний музейн Захирал Эрхэмсэг Шейх Абдулазиз Аль Тани нар нээж үг хэллээ. Уг арга хэмжээнд урилгаар “Улаанбаатар хотын музей”-н захирал П.Даваасүрэн оролцлоо. “Нүүдэл” тусгай үзэсгэлэн 05 дугаар сарын 02-ноос 08 дугаар сарын 11 хүртэл Монголын Үндэсний музейн үзэсгэлэнгийн танхимд олон нийтэд нээлттэй, үнэ төлбөргүй ажиллах юм байна.

Нийслэлийн засаг даргын тамгын газар, ШУТИС-ийн хүмүүнлэгийн ухааны сургууль хамтарсан “Улаанбаатар  хотын түүх, соёл: асуудал, шийдэл” нэртэй эрдэм шинжилгээний хурал Новотель зочид буудалд зохион байгуулагдлаа. Тус хурал нь “Улаанбаатар хотын түүх”, “Улаанбаатар хотын соёл” гэсэн хоёр сэдвийн хүрээнд салбар хуралдаанаар үргэлжилсэн юм. Дээрх хоёр сэдвийн хүрээнд нийт 18 судлаач, эрдэмтэн илтгэл хэлэлцүүллээ.

Эрдэм шинжилгээний хурлыг нээж нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар хэлсэн үгэндээ “Тэртээ 1639 онд Халх Монголын ноёд чуулан Түшээт хан Гомбодоржийн Ишдорж хэмээх хүүд Занабазар гэх сахилын нэр хайрлан Халхын шарын шашны тэргүүнээр өргөмжлөн өдгөөгийн Өвөрхангай аймгийн нутагт орших Ширээт цагаан нуур гэх газарт орд өргөө босгож “Шар бүсийн орд” хэмээх болсноор Улаанбаатар хотын түүх эхэлдэг гэж эрдэмтэн судлаачид үздэг. Түүхэн цаг хугацааны явцад Өргөө, Номын хүрээ, Их хүрээ, Нийслэл хүрээ зэргээр нэрлэгдэж байгаад 1924 онд бидний мэдэх Улаанбаатар нэртэйгээр Монгол Улсын нийслэл болжээ” гэж тодотгосон юм.