Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах ажлын хүрээнд Нийслэлийн засаг даргын 2024 оны “Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэнтэй холбогдуулан авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай” А/1541 дүгээр захирамж, Нийслэлийн засаг даргын 2025 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн “Агаар бохирдуулагч эх үүсвэрийн судалгаа гаргах, хяналт шалгалт зохион байгуулах тухай” А/33 захирамжуудыг тус тус гаргасан.
Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын ажилтан албан хаагчид, дүүргүүдийн хэлтэс, алба, хороодын засаг дарга, хэсгийн ахлагч нар дээрх захирамжуудын дагуу гэр хорооллын айл өрх, аж ахуйн нэгж байгууллагын пийшин зуух, галлагааны аюулгүй байдал, угаарын хийн мэдрэгчийн хэвийн ажиллагаа, халаалтын зуух, агаар бохирдуулагч гурав дахь эх үүсвэр түлж байгаа эсэхэд хяналт шалгалт хийж, зөвлөгөө, зөвлөмж өгөн, судалгаа гаргах ажлыг нийслэлийн хэмжээнд зохион байгуулж байна.
Тус музейн 16 ажилтан болон Баянзүрх дүүргийн 34 дүгээр хорооны 1,2,3 дугаар хэсгийн ахлагч нар хамтран өнгөрөгч амралтын өдрүүд буюу 01 дүгээр сарын 18, 19-ний өдрүүдэд тус хорооны 387 айл өрх, 7 албан байгууллагад хяналт шалгалт явуулж, зөвлөгөө өгч, судалгаа хийлээ.
Хяналт шалгалтын явцад зуухны бүрэн бүтэн байдал алдагдсан, янданг буруу холбосон, пийшинг өөрсдөө хөөлөхдөө бүрэн шавардаагүйгээс үүдэн завсар гарсан, угаарын хийн мэдрэгчийг ажиллуулаагүй эсвэл түүнийгээ алга болгосон тохиолдолд шинээр аваагүй зэрэг алдааг нийтлэг байсан бөгөөд тухай бүрт зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Ноцтой зөрчил илрээгүй болно.
Ямар ч төрлийн зуух, пийшин бүрэн бүтэн, зай завсаргүй байж, яндан хавхалгагүй байснаар угаарын хийн эрсдэлээс нэн тэргүүнд сэргийлж чадна.
Харин зайгаар ажилладаг угаарын хийн мэдрэгчийн зайг тогтмол шалган, хэвийн ажиллагааг хангах хэрэгтэй. Мөн угаарын хийн мэдрэгчийг гэрийнхээ хамгийн өндөр түвшинд буюу таазнаас доошоо харсан байдалтайгаар байрлуулах нь зөв аж. Түүнчлэн ханан пийшинг улирал тутамд хөөлөх шаардлагатай бөгөөд өөрсдөө хөөлж чадахгүй тохиолдолд 7011-9410 утсанд дуудлага өгснөөр үнэгүй хөөлүүлэх боломжтой юм.
Уг хяналт шалгалтыг нэгдүгээр сарын 18, 19-ний өдрүүдэд нийслэлийн долоон дүүргийн хэмжээнд зохион байгуулах бөгөөд нийслэл, дүүргийн нутгийн захиргааны 9000 гаруй ажилтан, албан хаагч 196 мянга гаруй айл өрх, аж ахуйн нэгж байгууллагад хяналт шалгалт хийсэн байна.
Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах зорилтын хүрээнд гэр хорооллын айл өрх, аж ахуйн нэгж байгууллагын пийшин зуух, галлагааны аюулгүй байдал, угаарын хийн мэдрэгчийн хэвийн ажиллагаа, халаалтын зууханд хяналт шалгалт хийж, зөвлөгөө, зөвлөмж өгөн, судалгаа гаргах ажлыг нийслэлийн хэмжээнд зохион байгуулна. Тодруулбал, нэгдүгээр сарын 18, 19-ний өдрүүдэд нийслэл, дүүргийн нутгийн захиргааны 9000 гаруй ажилтан, албан хаагч хяналт шалгалт хийх юм.
Дээрх ажилтай холбогдуулан нийслэл, дүүргийн Онцгой комиссын Шуурхай штабын хамтарсан хурлыг зохион байгууллаа. Энэ үеэр хяналт шалгалт болон судалгаа гаргах ажлын зохион байгуулалтын талаар хэлэлцэж, нийслэлийн Онцгой комиссоос холбогдох үүрэг чиглэл өгөв.
Уг ажлын хүрээнд Улаанбаатар хотын музейн бүх ажилтнууд ирэх амралтын өдрүүдээр Баянзүрх дүүргийн хуваарьт хороодод ажиллах юм.
НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей 2003 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдөр хуралдаж, 58/4 дүгээр тогтоолоор жил бүрийн 12 дугаар сарын 9-ний өдрийг “Авлигын эсрэг олон улсын өдөр” болгон тэмдэглэж байхаар шийдвэрлэсэн байдаг. Энэ өдрийг тохиолдуулан АТГ-аас НИТХ, НЗДТГ-тай хамтран Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр, Авлигатай тэмцэх газрын үйл ажиллагааг танилцуулах сургалтыг зохион байгууллаа. Мөн нийслэл дэх авлигын нөхцөл байдлын талаар мэдээллийг өглөө. Авлига, ашиг сонирхлын зөрчил, авлигын гэмт хэрэг, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаарх мэдлэг, ойлголтыг нэмэгдүүлэх, авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг сурталчлан таниулах уг сургалтад нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын албан хаагч, орон нутгийн өмчит болон орон нутгийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн 700 гаруй албан тушаалтан хамрагдлаа. Сургалтанд Улаанбаатар хотын музейн захирал П.Даваасүрэн болон холбогдох ажилтан хамрагдлаа.
Ташрамд, Монгол Улсад Авлигатай тэмцэх газар байгуулагдан ажиллаж эхэлснээр авлигын эсрэг олон улсын өдрийг тэмдэглэж, НҮБ-ын уриа, үзэл санааг үндэсний хэмжээнд түгээж эхэлсэн бөгөөд 2024 онд 18 дахь удаагаа “Авлигын эсрэг залуустай хамт нэгдье” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж байна.
Агаарын бохирдлыг бууруулах, чанарыг сайжруулах, хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор нийслэл Улаанбаатар хот 2025 оны гуравдугаар сарын 1-н хүртэл өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн. Энэ хүрээнд НОК-оос авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар холбогдох албаныхан мэдээлэл өглөө.Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр урт, богино, дунд хугацааны төлөвлөлтүүдийг гаргаж, үе шаттай хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Богино хугацаанд яндангүй бүс тогтоож, бүсэд хамрагдах өрхийн судалгаа, бүсийн зураглалыг нарийвчлан гаргах, хийн болон цахилгаан халаагуурт шилжүүлэхээр тооцоо судалгааг гаргаж байна.
Энэ талаар Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч А.Амартүвшин “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Засгийн газар, Улсын онцгой комиссоос өгсөн үүргийг хэрэгжүүлэх, нийслэлээс агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээг эрчимжүүлэх зорилгоор нийслэлийн Онцгой комиссын Шуурхай штабыг 12 дугаар сарын 20-ны өдрөөс байгуулан шахмал түлшний стандарт, түүхий нүүрс ашиглах тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгж байгууллага, авто тээврийн шалган нэвтрүүлэх товчоо, утаа үүсгэгч гуравдагч эх үүсвэрийн хяналт шалгалтыг зохион байгуулах, өвөлжилтийн болзошгүй хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна” гэлээ.
Өрхийн эмнэлгүүд ажлын өдөр 21:00 цаг хүртэл, амралтын өдөр 11:00-18:00 цаг хүртэл буюу уртасгасан цагаар ажиллаж байна
Мөн сурагчдын амралт эхэлсэнтэй холбоотой иргэдийг цэвэр агаарт амарч, зугаалах нөхцөлийг бүрдүүлж, “Сүхбаатарын талбай – Скай ресорт”, “Офицеруудын ордон – Тэрэлж чиглэлд нэмэлт автобусыг энэ сарын 21-ний өдрөөс явуулж эхэлсэн. “Офицеруудын ордноос Тэрэлж” чиглэлд том хүн 2300, хүүхэд 1200 төгрөгөөр, “Сүхбаатарын талбайгаас Скай ресорт” чиглэлд том хүн 1000, хүүхэд 500 төгрөгөөр зорчиж байна. Цаашид нэмэлтээр 6 чиглэлд тусгай зориулалтын автобусыг гаргахаар төлөвлөж байна.
Өнөөдрийн байдлаар нийслэлийн хэмжээнд 2730 хүүхэд хэвтэн эмчлүүлж байна. Үүнээс Эрүүл мэндийн яамны харьяа 4 эмнэлэгт 966, бусад яамдын харьяа 4 эмнэлэгт 236, нийслэлийн Эрүүл мэндийн газрын харьяа 10 эмнэлэгт 1528 хүүхэд хэвтэн эмчлүүлж байна. НЭМГ-ын дарга П.Эрхэмбулган “Энэ сарын 18-ны өдрөөс эхлэн өрхийн эмнэлгүүд ажлын өдөр 21 цаг хүртэл, амралтын өдөр 11:00-18:00 цаг хүртэл буюу уртасгасан цагаар ажиллаж эхлээд байна. СХДЭМТ-ийн Баянхошуу салбар эмнэлэгт хүүхдийн хэвтэн эмчлүүлэх тусламж, үйлчилгээний 50 ор, “Хантуул” хүүхдийн сэргээн засах төвд хүүхдийн хэвтүүлэн эмчлэх тусламж, үйлчилгээний 50 ор дэлгэнэ” гэлээ.
Нийслэлийн 105 хорооны 47462 айл, өрх, 1437 аж ахуйн нэгж, байгууллага, сайжруулсан шахмал түлш худалдан борлуулах цэг, иргэн, хуулийн этгээдийн харуул манааны байр, цэргийн анги байгууллагын уурын зуух, шинээр баригдсан сургууль, цэцэрлэгийн байр, нийтийн байр, түргэн үйлчилгээний цэг, авто засвар, дугуй засвар зэрэг нийт 2933 хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийжээ. Энэ хүрээнд урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр 31516 зөвлөмж, 181 мэдэгдэл, 20 шаардлага хүргүүлээд байгааг НЦУГ-ын дэд дарга, цагдаагийн хурандаа Т.Баатар хэлж байв. Шалгалтын явцад тос, масло түлсэн, агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд мөрдөх журам зөрчсөн буюу Улаанбаатар хотоос шахмал түлшийг гадагш гаргахыг оролдсон зэрэг зөрчлүүд илэрсэн байна.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Хүүхэд, залууст чөлөөт цагаа үр бүтээлтэй өнгөрөөх, спортоор хичээллэх боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Чингэлтэй дүүргийн Биеийн тамир, Спорт хорооны мөсөн гулгуурын талбай иргэдэд арванхоёрдугаар сарын 15-ны өдрөөс сурагчдын амралтыг дуустал буюу нэгдүгээр сарын 31-ний өдөр хүртэл үнэ төлбөргүй үйлчлэхээр боллоо. Тэшүүрээр гулгах нь биеийн бүх хэсгийг хөдөлгөөнд оруулж, булчин, үе мөчний уян хатан байдалд тустай юм. Мөн зүрхний цохилтыг нэмэгдүүлж, цусны эргэлтийг сайжруулдаг бөгөөд зөвхөн бие махбодоос гадна стрессийг багасгаж, анхаарал төвлөрөх чадварыг хөгжүүлдэг байна.
Улаанбаатар хотын музейгээс ХАБЭА-н тухай хууль, Музейн ХАБЭА-н журмыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд өөрийн байгууллагын ажилтнуудыг Шинонмед эмнэлэгт эрүүл мэндийн үзлэг, оношлогоонд хамруулах ажлыг зохион байгуулав. Энэхүү үйл ажиллагаа нь ажилтнуудынхаа эрүүл мэндийг хамгаалж, эрүүлжүүлэх цогц арга хэмжээний нэг хэсэг юм.
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг, уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна.
#20 ЗУРАГ УРЛАЛЫН ГАЗАР (1942)
1942 онд Уран сайхны хэрэг эрхлэх газрын
харьяанд Зураг урлалын газар байгуулж, улмаар 1955 онд Монголын Урчуудын Эвлэл болгон өргөтгөжээ. Дүрслэх урлагийн мэргэжилтэй боловсон хүчнийг бэлтгэх, зураач урчуудын мэргэжил боловсролыг дээшлүүлэхийн тулд 1945 онд Зургийн дунд сургууль нээж, 1954-1955 оны хичээлийн жилд урлагийн сургуульд Баримлын анги байгуулсан байна. Мөн ЗХУ-д зураг, баримал, театрын тайз чимэглэлийн дээд мэргэжлийн хүмүүсийг бэлтгэхээр явуулж байснаас гадна сийлбэрч, хатгамалчин олон хүнийг ЗХУ-д дадлага сургууль хийлгэв. Зураачдын уран чадварыг ахиулах, уран бүтээлийн агуулгыг сайжруулах зорилгоор 1940 оноос эхлэн зураач урчуудын дунд уран бүтээлийн уралдааныг зарлаж эхэлжээ. Үүний зэрэгцээ жил бүр уран бүтээлийн үзэсгэлэн байгуулж,
улмаар зарим зураачдын бүтээлээр бие даасан үзэсгэлэн гаргах болов. Түүнчлэн
зураач, барималч, урчуудын бүтээлээр гадаад орнуудад үзэсгэлэн гаргах болсон
нь манай орны соёл урлагийн ололтыг сурталчлахад чухал арга хэмжээ болов.
Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг, уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна.
#19 ТЭНГИС КИНО ТЕАТР ҮҮДЭЭ НЭЭЛЭЭ (2004)
2003 онд Монгол, БНСУ хамтран Улаанбаатар Синема ХХК-ийг байгуулж, 1986 онд Ялалт хэмээх нэрээр нээгдэж байсан кино театрын барилгыг засварлан 2004 оны гуравдугаар сарын 5-нд Тэнгис кино театр гэсэн шинэ нэртэйгээр нээлтээ хийжээ. Шинэ кино театрын засварын ажлыг Монгол, Солонгосын барилгачид 6 сарын дотор хийсэн бөгөөд 1,002 хүний суудалтай 2 танхимыг 378, 420, 204 хүний суудалтай 3 танхим болгон өөрчлөн зохион байгуулж, кино үзвэрийн тухайн үеийнхээ хамгийн дэвшилтэт Германы Kinoton фирмийн техникээр иж бүрэн тоногложээ. Тэнгис кино театр ашиглалтад орсноор 2000 оны эхэн үед уналтад ороод байсан мэргэжлийн кино үзвэрийн үйл ажиллагааг шинэ шатанд гаргасан бөгөөд нийслэл хотын соёлын хөгжилд томоохон хувь нэмэр оруулсан юм.
Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг, уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна.
#20 ЗУРАГ УРЛАЛЫН ГАЗАР (1942)
1942 онд Уран сайхны хэрэг эрхлэх газрын
харьяанд Зураг урлалын газар байгуулж, улмаар 1955 онд Монголын Урчуудын Эвлэл болгон өргөтгөжээ. Дүрслэх урлагийн мэргэжилтэй боловсон хүчнийг бэлтгэх, зураач урчуудын мэргэжил боловсролыг дээшлүүлэхийн тулд 1945 онд Зургийн дунд сургууль нээж, 1954-1955 оны хичээлийн жилд урлагийн сургуульд Баримлын анги байгуулсан байна. Мөн ЗХУ-д зураг, баримал, театрын тайз чимэглэлийн дээд мэргэжлийн хүмүүсийг бэлтгэхээр явуулж байснаас гадна сийлбэрч, хатгамалчин олон хүнийг ЗХУ-д дадлага сургууль хийлгэв. Зураачдын уран чадварыг ахиулах, уран бүтээлийн агуулгыг сайжруулах зорилгоор 1940 оноос эхлэн зураач урчуудын дунд уран бүтээлийн уралдааныг зарлаж эхэлжээ. Үүний зэрэгцээ жил бүр уран бүтээлийн үзэсгэлэн байгуулж,
улмаар зарим зураачдын бүтээлээр бие даасан үзэсгэлэн гаргах болов. Түүнчлэн
зураач, барималч, урчуудын бүтээлээр гадаад орнуудад үзэсгэлэн гаргах болсон
нь манай орны соёл урлагийн ололтыг сурталчлахад чухал арга хэмжээ болов.
Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг, уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна.
#18 МҮЭ-ИЙН СОЁЛЫН ОРДОН (1975)
БНМАУ, ЗХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн дагуу Зөвлөлтийн барилгын нэгдсэн хоёрдугаар трест (СОТ-2) уг барилгыг барьж 1975 оны 11 дүгээр сарын 5-нд ашиглалтад оруулжээ. Мөн уг барилгыг Бүх Холбоотны Үйлдвэрчний эвлэлээс Монголын Үйлдвэрний эвлэлд бэлэг болгон өгчээ. МҮЭ-ийн Соёлын ордонд дуу хөгжим, драм, бүжиг, цирк, уран зураг, гэрэл зураг, гар ба сагсан бөмбөг, үндэсний бөх, шатар, уран сайхны болон спортын гимнастик зэрэг урлаг, уран сайхан, биеийн тамирын 20 гаруй дугуйлан, секц, хамтлаг хичээллэдэг байв. Түүнчлэн олон улсын болон улсын чанартай арга хэмжээг зохиож иржээ. МҮЭ-ийн соёлын ордон 1991 оноос санхүүгийн бие даасан үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн байна.
Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он.
Дэлхийн хүүхдийн өдөр 1989 оны 11-р сарын 20-ны өдөр дэлхий дахинд 18 хүртлэх насны бүх хүмүүсийн эрхийг хамгаалсан олон улсын эрхзүйн үндсэн баримт бичиг болох НҮБ-ын Хүүхдийн Эрхийн тухай Конвенц батлагдсан юм. 1959 онд НҮБ-ын Хүүхдийн эрхийн тунхаглал, 1989 онд Хүүхдийн эрх конвенц тус тус батлагдсан түүхтэй.
2024 оны Дэлхийн хүүхдийн өдөр “Listen to the future буюу Ирээдүйгээ сонсъё” уриан дор өрнөж, хүүхдийн төлөөх “Go Blue” аянд дэлхий нийтийг уриаллаа.
Тус аянд Улаанбаатар хотын музей нэгдэж тусгай хэрэгцээт хүүхдүүдэд музейгээ музейгээ үзүүлж, Хотын түүхийг харуулсан “Марчаахай” бичлэгээрээ дамжуулан хотын түүхээ танилцууллаа.
Энэ өдөр дэлхий даяар эв нэгдлийг сурталчлах, дэлхийн өнцөг булан бүрт амьдарч буй хүүхдүүдэд тулгардаг бэрхшээлийг ойлгож ухамсарлах, бүх хүүхдийн сайн сайханд хувь нэмэр оруулах өдөр билээ.
#Listentothefuture
#GrowingTogether
Соёлын бүтээлч сар 2024 аяны хүрээнд Улаанбаатар хотын музейн “Улаанбаатар хотын үл хөдлөх дурсгал” сэдэвт боловсролын хөтөлбөрт ЕБС-ийн Арвис сургуулийн 9 дүгээр ангийн сурагчид хамрагдлаа. Энэхүү боловсролын хөтөлбөрөөр Улаанбаатар хотын түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалууд болох Улсын их дэлгүүр, Дамбадаржаа хийд, Хүүхдийн урлан бүтээн төв болон Улаанбаатар хотын музейн барилгыг лего тоглоомоор эвлүүлж, их хотынхоо үл хөдлөх дурсгалын талаар мэдлэг, мэдээлэл олголоо.
#соёлын_бүтээлч_сар_2024 #өвлөнуламжилж #өнөөгтүүчээлж #ирээдүйгбүтээе
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг, уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна. #17 ДАЙНЫ ҮЕИЙН УРЛАГ, СОЁЛЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ (1942) Дайны үед Улаанбаатар хотын иргэд илүү цагаар, илүү хоногоор ажиллаж байсан үед иргэдийн эрч хүчийг нэмэх үүднээс соёл урлагийн үйл ажиллагааг Улаанбаатар хотод ихээхэн идэвхжүүлж байв. 1942 онд жанжин Д.Сүхбаатарын үйл амьдралыг харуулсан Сүхбаатар, эх оронч чанарыг дээшлүүлэхээр Морин цэрэг танкист, Хил дээр гэх мэт кинонуудыг бүтээн үзүүлж, мөн Улсын хөгжимт драмын театрт зохиолч Ц.Цэдэнжав, Б.Бааст нарын зохиолоор А.Р.Рабинович, Э.Оюун нарын найруулсан Мандухай сэцэн хатан, Хот айл, Ц.Дамдинсүрэнгийн шинэчлэн бичсэн Учиртай гурван толгой гэх мэт жүжгүүдийг тавьж байжээ. Гэрэл зургийн тайлбар: Ц.Дамдинсүрэн их зохиолч Д.Нацагдоржийн “Учиртай гурван толгой” жүжгийн зохиолд өөрчлөлт хийн 1942 оны 04 дүгээр сарын 29-нд Монголын ууган дуурийн цомнолыг анх тайзнаа толилуулжээ.
Уг жүжигт Хоролмаагийн дүрийг бүтээсэн Ардын жүжигчин Т.Хандсүрэн, Юндэнгийн дүрийг бүтээсэн Г.Гомбосүрэн нар.
Бичвэрийн эх сурвалж: Монгол Улс Нийслэл Улаанбаатар он дарааллын бичиг. 2023 он.
Нийслэл Улаанбаатар хот үүсэн байгуулагдсаны түүхт 385 жил, Нийслэл Хүрээг “Улаанбаатар хот” хэмээн нэрийдсэний 100 жилийн ойгоор нийслэлийн үе үеийн удирдлагууд, НИТХ-ын төлөөлөгчид, Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын удирдлагууд болон иргэд Мэлхийт хөшөө, Монголын нууц товчоонд хүндэтгэл үзүүлж, сүлдэт хуурыг цэнгүүллээ.
Энэ үеэр хотын дарга Х.Нямбаатар мэнд дэвшүүлэхдээ: “Нийслэлчүүддээ ойн баярын мэндийг өргөн дэвшүүлье. Одоогоос 385 жилийн тэртээ 1639 онд Өндөр гэгээн Занабазарыг Халх Монголын шарын шашны тэргүүнд өргөмжлөн “Өргөө” байгуулснаар Монгол Улсын нийслэлийн үүслийг тавьсан түүхтэй. Тэр цагаас хойш 21 удаа бууриа сэлгэж, 1778 онд Богдхан уулын ар, хатан Туулын хөвөө, сэрүүн Сэлбийн дэнж, Хүн чулууны хонхорт суурьшсан. Энэхүү түүхэн үйл явдлыг мөнхжүүлэх, хойч үедээ таниулан сурталчлах зорилгоор 1994 онд дурсгалын Мэлхийт хөшөөг босгож, нийслэлийн ойгоор хүндэтгэл үзүүлдэг уламжлалтай болсон билээ. Нүүдэлчин соёл иргэншилтэй бидний хувьд хотжих үйл явц маш хурдацтай явагдаж байгаагийн нэг тод жишээ бол Улаанбаатар хот юм. Улаанбаатар хотын хүн ам 1919 онд 100 мянга орчим байсан бол өнөөдөр албан ёсоор 1.8 сая гаруй, ирж буй зочид, гийчид, хүмүүсийг оруулбал 2 сая орчим хүн амтай мега хот болжээ. Улаанбаатар хотын цаашдын хөгжлийн чиг, хандлага, бодлогын зорилтуудыг мега хотын стандартад нийцүүлж шинэчлэх хэрэгтэй. Тиймээс бид энэ удаагийн нийслэлийн ойг баяр ёслолын байдалтай тэмдэглэхээс илүүтэй нийслэл хотын өмнө тулгамдаж буй асуудлуудыг хэлэлцэх Улаанбаатар хотын богино, дунд, урт хугацааны зорилт, бодлогыг шийдвэрлэж өнгөрүүлнэ. Их хотынхоо хөгжил, цэцэглэлт, бүтээн байгуулалтын төлөө хамтдаа зүтгэе гэдгийг та бүхэнд уриалж байна” хэмээлээ. Уг ёслолд Улаанбаатар хотын музейн захирал П.Даваасүрэн оролцлоо.
Нийслэл хот үүсэн байгуулагдсаны 385 жил, Нийслэл Хүрээг “Улаанбаатар хот” хэмээн нэрийдсэний 100 жилийн ойд зориулан Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар болон нийслэлийн Архивын газраас өнөөдөр “Улаанбаатар хот-100” эрдэм шинжилгээний хурлыг Чингис хаан Үндэсний музейн хурлын зааланд зохион байгууллаа.
Энэ үеэр Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга П.Хадбаатар эрдэм шинжилгээний хуралд оролцож буй эрдэмтдэд хандан талархал илэрхийлэн 1924 онд Монгол Улсын анхдугаар үндсэн хууль баталж, “Нийслэл хүрээ” нэрийг “Улаанбаатар” болгон нэрийдсэний 100 жилийн ойн мэндийг дэвшүүллээ.
Хуралд ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэн, Монгол Улсын Боловсролын Их Сургууль, Шинжлэх Ухаан Технологийн Их сургууль, Чингис хааны өв, соёлын хүрээлэн, Улаанбаатар хотын музей, Архивын ерөнхий газар, Нийслэлийн архивын газар, Улаанбаатар хотын музейн эрдэмтэн, судлаачид оролцож, хотын өөрөө удирдах ёсны байгууллага, хотын захиргааг байгуулсан түүхэн үйл явц, хотын анхны хороод, хотын жинхэнэ харьяат иргэд, 1921-1930-аад оны нийслэл хотын нийгэм, эдийн засаг, соёлд гарсан өөрчлөлт шинэчлэлтийн талаар шинэ санал дүгнэлт дэвшүүлсэн олон сонирхолтой илтгэл тавьж хэлэлцүүлэв.
Уг эрдэм шинжилгээний хуралд Улаанбаатар хотын музейн эрдэм шинжилгээний ажилтан Г.Очбаяр “Нийслэл хотын бүтээн байгуулалт” (1921-1928 он) сэдвээр илтгэл тавьж хэлэлцүүлэв.
Энэ удаагийн цувралаар Улаанбаатар хотод урлаг уран сайхан, соёлын үйлчилгээ нэвтэрсэн тухай хүргэж байна. #16 Уран сайхны сургууль (1938)
