УЛААНБААТАР ХОТЫН МУЗЕЙ

Нийслэлийн салбар бүрд мэдээлэл технологийн шийдлүүдийг ашиглан, иргэдийн ажиллаж, амьдрахад таатай ухаалаг хотыг бий болгоход нийслэлийн төрийн байгууллагууд үндэсний мэдээлэл технологийн 70 гаруй аж ахуйн нэгжтэй хамтран ажиллахаар болсон. Энэ хүрээнд 2022-2024 онд Улаанбаатар хотын цахим шилжилтийг хувийн хэвшилтэй хамтран хэрэгжүүлэх томоохон төслүүдийг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар УИХ болон Засгийн газрын гишүүд, НИТХ-ын төлөөлөгч нар болон улаанбаатарчууддаа танилцуулав. Цахим шилжилт нь авлига, хүнд суртлыг бууруулж, төрийн үйлчилгээг ил тод болгохоос гадна иргэдийн цаг, зардал мөнгийг хэмнэх зэрэг олон давуу талтайг Хотын дарга онцоллоо.

Улаанбаатар хотын “Дижитал шилжилт”-ийн төлөвлөгөөг олон улсын жишиг, өөрийн орны онцлог, иргэдийн соёл уламжлал, байгаль орчны эрс тэс уур амьсгал, төрийн байгуулалтын онцлогт тулгуурлан Цахим засаглал, Зам, тээврийн нэгдсэн ухаалаг систем, Аюулгүй хот гэсэн гурван дэд бүлэг,

1. Замын хөдөлгөөний менежментийг сайжруулах
2. Боловсролын чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх
3. Төрийн албаны хяналт, хариуцлагыг сайжруулах
4. Хөрөнгө оруулалт, төсвийг нэмэгдүүлэх
5. Авлига, хүнд суртлыг бууруулах
6. Иргэдийн эрүүл, аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх гэсэн зургаан зорилттойгоор боловсруулан, хэрэгжүүлж эхлээд байна.

Нийслэлээс цахим шилжилтийн хүрээнд өмнө нь хийж байсан ажлууд болон үндэсний мэдээлэл технологийн 70 гаруй аж ахуйн нэгж, монгол инженерүүдтэй хамтран хэрэгжүүлж буй төслүүдийг танилцуулъя.

 UB ERP систем

Өдгөө нийслэлийн бүх шатны 1322 байгууллагын 30 мянга гаруй төрийн албан хаагч хоорондоо орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран харилцан, албан бичиг шуурхай солилцох нэгдсэн платформтой болж, цаасан суурьт ажиллагааг цахим хэлбэрт шилжүүлсэн. Нэг албан тоотыг илгээхэд шаардагддаг байсан хугацаа, цаас, шуудангийн зардлуудыг халж, 2.415.231 албан бичгийг цахимаар солилцсоноор 2.565.275 цаасыг хэмнэсэн.

Мөн иргэдээс нийслэлийн албан тушаалтан, байгууллагад хандан гаргасан өргөдөл, гомдлыг цахимаар, утсаар, биечлэн гэсэн гурван төрлийн 12 эх үүсвэрээр, өдөрт 500 гаруй өргөдөл хүлээн авч, нэгдсэн системд оруулан, хариуцсан албан тушаалтан руу шилжүүлэн, хяналтыг цахимаар тавих, шийдвэрлэлтийг иргэнд шуурхай хүргэх боломжийг бүрдүүлсэн томоохон шинэчлэл болсон.

Тус системд түшиглэн, албан хаагч тус бүрд өөрсдийг нь тодорхойлох, үнэлгээ өгөх, гомдол, талархал илгээх, удирдах албан тушаалтнуудтай уулзалтын цаг товлох боломж бүхий QR кодыг нэвтрүүлж, өдөр тутмын үйл ажиллагааг бодитоор үнэлэн, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх боломжийг судалж байна.

E-Service – E-Mongolia

2018 онд нийслэлийн цахим үйлчилгээний E-SERVICE системийг хэрэглээнд нэвтрүүлж, 13 байгууллагын 123 үйлчилгээг цахимжуулсан нь богино хугацаанд иргэдийн хэрэглээнд амжилттай нэвтэрсэн. Үүнээс гарч буй эерэг үр дүн, туршлага нь төрийн цахим үйлчилгээний нэгдсэн E-Mongolia системийн сайн туршлага болж, өнөөдрийн байдлаар E-Mongolia систем нь төрийн 764 үйлчилгээг нэвтрүүлж, иргэдэд давхардсан тоогоор 10 сая гаруй удаагийн цахим үйлчилгээ үзүүлж, 167 тэрбум орчим төгрөг хэмнэсэн байна.

Онлайн бизнес төв

Нийслэлээс иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагад үзүүлдэг нийт 42 байгууллагын 589 төрлийн үйлчилгээ байдаг. Үүнээс 225 нь зөвшөөрөл болон зөвшөөрлийн шинжтэй үйлчилгээ юм. Тэдгээрийг авахад олон шат дамжлагатай, бүрдүүлэх бичиг баримт их, мэдээ, мэдээлэл хангалтгүй, зөвшөөрөл олгох хүсэлтийн хариу удаан, дараалал ихтэй зэрэг бэрхшээл гардаг байсан. Тэдгээр үйлчилгээг ажлын 7-30 хоногт авдаг байсан нь иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд төрийн үйлчилгээг авахдаа сэтгэл ханамжгүй байхад хүргэж, авлига, хүнд суртал үүсэх шалтгаан болоод байсан юм. Уг асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд бизнес эрхлэгчдийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн, төрийн үйлчилгээг хүнд сурталгүйгээр хүргэх “Онлайн бизнес төв”-ийг 2022 оны нэгдүгээр сард байгуулсан. Ингэснээр дүүргүүдээс олгодог 83 нэр төрлийн, зөвшөөрлийн шинжтэй эрх олгодог үйлчилгээнүүдийн бүрдэл бичиг баримт, шат дамжлагыг багасган, цахимжуулж, таван минутын дотор үйлчилгээг авах боломжтойгоор хэрэглээнд нэвтрүүллээ. Цаашид Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албаны 30 үйлчилгээ, барилгын үйл ажиллагаатай холбоотой 70 үйлчилгээг цахимжуулах юм.

Өнөөдрийн байдлаар нийт 6905 хүсэлт ирснээс 5465 хүсэлтийг шийдвэрлэн, иргэд, аж ахуй нэгж байгууллагууд үйл ажиллагаагаа эхэлсэн. Хүсэлтүүдийг ажлын найман цагт шийдвэрлэн ажиллаж байна. Ингэснээр нийслэлд худалдаа, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлж байгаа 18.664 иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад дараах бодит үр дүн, хэмнэлт гарсан.

• 976 баримт бичиг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас шаардахгүй болсон.
• 306.000 төгрөгийн бичиг хэргийн болон тээврийн зардлыг хэмнэж байна.
• 936 цагийг хэмнэх боломж бүрдсэн.

“Дижитал СИТИ” гар утасны аппликейшн

Нийслэлийн 204 хороонд 1832 хэсгийн ахлагч 420 мянга гаруй өрхийн 1.639.172 иргэнд төрийн анхан шатны үйлчилгээг үзүүлэн ажилладаг. Хэсгийн ахлагч нар иргэдийн санал хүсэлтийг хүлээн авч, нийслэл, дүүргээс хэрэгжүүлж байгаа бодлого, шийдвэр, үйл ажиллагааг иргэд, аж ахуйн нэгжид хүргэх, орчны хяналт тавих, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх үндсэн үүрэгтэйгээр ажилладаг. Эдгээр ажлыг хөнгөвчлөх, төр, иргэн, аж ахуй нэгж байгууллага хоорондын харилцааг шинэ түвшинд гаргах, санал хүсэлт, өргөдөл, гомдол гаргах, татвар, төлбөр хураамж төлөх зэрэг үйлчилгээг нэгдсэн байдлаар авах боломж бүхий “Дижитал СИТИ” гар утасны аппликейшн, хэсгийн ахлагчдын системийг нэвтрүүлнэ. Ингэснээр анхан шатны нэгж болох хэсгийн ахлагчдын үйл ажиллагаа цахимжих юм.

• Ингэснээр төр, иргэн хоорондын харилцаа шинэ түвшинд гарч, зардал хэмнэн, төрийн бүтээмж нэмэгдсэнээр төрийн шат шатны байгууллагуудын хяналт, хариуцлагыг сайжруулах боломж бүрдэнэ.
• Түүнчлэн тус аппликейшнийг ашиглан Монгол Улсын болон Засгийн газрын бодлого, үйл ажиллагааг оновчтой хэрэгжүүлэх, УИХ болон НИТХ-ын гишүүд сонгогдсон тойрогтоо санал асуулга явуулах, судалгаа авах бүрэн боломжтой болно.
• Цаашлаад Москва хотын сайн жишээн дээр тулгуурлан иргэдийн оролцоог сайжруулах, иргэний үүргээ биелүүлж хотын орчны тохижилт, эвдрэл, гэмтэлтэй холбоотой зөрчлийн мэдээллийг ирүүлэх, их хотын өнгө төрхийг сайжруулахад өөрийн хувь нэмрээ оруулахад дэмжлэг үзүүлэх урамшууллын системийг нэвтрүүлэх боломжтой. Москва хот нь иргэдийнхээ оролцоог хангах зорилгоор үе шаттай урамшуулал /купон/-ын системийг амжилттай нэвтрүүлэн ажиллаж, иргэдийн оролцоо, идэвхийг нэмэгдүүлсэн байдаг.

Боловсрол /E-school/

Улаанбаатар хотын хэмжээнд төр, хувийн хэвшлийн ерөнхий боловсролын нийт 285 сургуульд 712 мянган сурагч суралцаж, 35 мянган багш ажиллаж байна. Эдгээр оролцогч талын оролцоог тэгш хангах, ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх, тулгамдаж буй бэрхшээлүүдийг шийдвэрлэх, багш болон сургуулийн механик, олон давтамжтай гүйцэтгэдэг ажлуудыг хөнгөвчлөх зорилгоор E-school боловсролын нэгдсэн платформыг эхний ээлжид Улаанбаатар хотын төвийн зургаан дүүргийн 40 ерөнхий боловсролын сургуульд нэвтрүүлэхэд бэлэн боллоо.

• Тус системээр дамжуулан сургуулийн удирдлага, багш, эцэг эх, сурагчид мэдээллээ цаг алдалгүй авах, солилцох, сурагчдын мэдээллийг эцэг эхчүүд цахимаар ил тод авах, хяналт тавихаас гадна сурагчдын үдийн хоол болон хүүхдийн автобус үйлчилгээнүүдэд хяналт тавьж, эрүүл, аюулгүй орчинд сурч боловсрох, гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдэнэ.
• Тухайлбал, сурагч сургууль дээр байршуулсан киоск машинд картаа уншуулахад эцэг эхчүүдэд тухайн өдөр идсэн хоолны мэдээлэл очно. Ингэснээр эцэг эхчүүд үдийн хоол хөтөлбөрт өдөр бүр хяналт тавих боломж бүрдэх юм. Мөн эцэг эхчүүдэд зориулсан аппликейшн ашиглан сурагчийн цахим картыг цэнэглэх боломжтой. Энэ нь сурагч сургууль дээр бэлэн мөнгө ашиглахгүй болсноор бусдыг дээрэмдэх, дээрэмдүүлэх эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх юм.
• Мөн хүүхэд сургуулийн автобусанд байршуулсан төхөөрөмжид сурагчийн цахим картаа уншуулахад эцэг эхийн аппликейшнд хүүхэд нь автобусанд суусан тухай мэдээлэл очно. Мөн эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ автобусны байршлын мэдээллийг харах боломжтой гэсэн үг юм.

 Зам, тээвэр

Нийслэл Улаанбаатар хотын хамгийн тулгамдсан асуудал нь түгжрэл болсон. Улаанбаатар хот 1.6 сая иргэн, 600 мянга гаруй автомашин, 1381 км хатуу хучилттай авто замтай. Богино хугацаанд авто замын хүртээмжийг нэмж, шинэ зам барих нь цаг хугацаа, төсөв санхүүгийн хувьд хүндрэлтэй. Тиймээс түгжрэлийн суурь шалтгаанд үндэслэн одоо байгаа нөөцөө зөв төлөвлөж, тээврийн хэрэгслийн эрэлтийг хэсэгчлэн хангах, үр ашгийг нэмэгдүүлэх шийдэл боловсруулан төрийн шат шатны 40 гаруй байгууллага хамтран ажиллаж байна. Энэ хүрээнд 9 дэд систем бүхий төсөл, арга хэмжээний шийдлийг боловсруулан хэрэгжүүлэхэд бэлэн боллоо. Үүнд:

❖   RFID систем

❖  Газрын зургийн суурь систем

❖ Тээврийн хэрэгслийн цахим үйлчилгээний нэгдсэн систем “Smartcar”

❖ Шалган бүртгэх товчоодын төлбөрийн систем

❖ Видео менежментийн систем

❖ Нийслэлийн Дата төв

❖ Авто зогсоолын нэгдсэн систем

❖ Нийтийн тээврийн систем

❖ Мэдээлэл солилцооны дэд систем

Эхний ээлжид өөрсдийн нөөц бололцоонд тулгуурлан зөв менежментийн дагуу төслүүдээ хэрэгжүүлнэ. Замын хөдөлгөөний бодит эрчмийн мэдээлэлд тулгуурлан цаашдын төлөвлөлт, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор нийслэлийн уулзвар, цэгүүдэд радио давтамж тодорхойлох RFID дэвшилтэт технологийг суурилуулан, хэрэглээнд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. Энэхүү төхөөрөмж нь нийслэлийн замын хөдөлгөөнд оролцогч бүх тээврийн хэрэгсэлд хяналтын цахим гэрчилгээг суурилуулж, тухайн тээврийн хэрэгслийн зорчилт, бүртгэл, эзэмшигчийн мэдээлэл, холбогдох татвар, хураамж, торгууль оношилгооны мэдээллийг төрийн чиг үүргийн байгууллагуудад шууд хүргэх технологи юм. Улмаар тээврийн хэрэгслээр үйлдэгдэх аливаа зөрчил, хууль бус үйлдлийг илрүүлэх хяналтыг 20 дахин нэмэгдүүлэх боломжтой болно.

1. Камержуулалт

Улаанбаатар хотын хэмжээнд нэгдсэн камерын хяналтын систем байдаггүй, 30 гаруй тусдаа систем ашиглаж байна. Нэгдсэн төлөвлөлтгүй байснаас болж чиг үүргийн байгууллага тус бүр камер суурилуулалт хийх дэд бүтэц, шилэн кабел татахад ихэнх төсвөө зарцуулж, мөн хямд гэх нэрийдлээр чанаргүй тоног төхөөрөмж ихээр суурилуулдаг. Энэ байдлыг халж өөрийн орны онцлогт тохирсон нэгдсэн төлөвлөлт, стандартын дагуу зөрчил илрүүлэх аналитик систем бүхий камерыг суурилуулахаар эхний ээлжид Энхтайваны өргөн чөлөөний нэгдүгээр эгнээний нийт 44 цэгт 45 зөрчлийн камер, Баянгол дүүргийн Модны 2-ын уулзвар орчмын гурван цэгт зөрчил илрүүлэх камер суурилуулах ажил дуусах шатандаа явж байна.

Цаашид замын хөдөлгөөний зөрчил болон гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх камерыг нэгдсэн төлөвлөлттэй, стандартын дагуу суурилуулан, чиг үүргийн төрийн байгууллагууд хооронд шаардлагатай өгөгдөл, мэдээллийг түргэн шуурхай солилцох, томоохон өгөгдлийн сан үүснэ. Мөн камерын хяналтгүй бүсүүд дэх гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор эхний ээлжид хөдөлгөөнт эргүүлийн 16 машиныг орчин үеийн камераар тоноглож камерын хяналтгүй бүсүүдэд зөрчил илрүүлэн Зам, тээврийн нэгдсэн системд мэдээлэх боломжтой болно.

2. Smartcar систем

2016 оноос өмнө иргэд тээврийн хэрэгслийн татвар, даатгалаа төлөх гэж аль нэг банк, нэг цэгийн үйлчилгээний төвд дугаарлаж, цаг хугацаа их алддаг байсан. Энэ тогтолцоог халж 2016 оноос тээврийн хэрэгслийн цахим үйлчилгээний Smartcar системийг хэрэглээнд нэвтрүүлж, иргэд тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой бүх төрлийн мэдээ, мэдээлэл, төрийн үйлчилгээг авах боломжийг бүрдүүлсэн юм. 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс аравдугаар сарын 1-ний байдлаар нийт 147.444 тээврийн хэрэгслийн 12.282.942.717 төгрөгийн татварын орлогыг, 153.384 тээврийн хэрэгслээс 3.886.780.405 төгрөгийн торгуулийн орлогыг тус тус улсын төсөвт төвлөрүүлээд байна.

Энэхүү суурь системээ хөгжүүлэн, нийслэлийн нутаг дэвсгэрт ачаа тээвэрлэх эрх, ачааны автомашиныг цагийн хязгаарлалттай оролцуулах түр зөвшөөрлийг цахимаар олгох, ажилчдын автобусны зөвшөөрөл олгох үйлчилгээ, авто зогсоолтой холбоотой сул зогсоол болон дүүргэлтийн мэдээллийг харж онлайнаар захиалах, төлбөрөө төлөх зэрэг олон төрлийн үйлчилгээ, мэдээллийг нэгтгэн, хөгжүүлэлтийг хийж байна. Ингэснээр Smartcar тээврийн хэрэгслийн цахим үйлчилгээний нэгдсэн систем нь дэлхийн ухаалаг хотуудын жишигт нийцсэн технологийн дэвшлийг ашиглан тээврийн хэрэгслийн жолооч, замын хөдөлгөөнд оролцогч иргэд болон зам тээврийн салбарт үйл ажиллагаа, үйлчилгээ үзүүлж буй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд зэрэг бүх оролцогч талыг нэгдсэн мэдээллээр хангах тээврийн хэрэгслийн үйлчилгээний цогц систем болж өргөжих юм.

3. Шалган бүртгэх товчоо

Нийслэл орчмын авто тээврийн шалган бүртгэх товчоодоор дамжин өнгөрч байгаа тээврийн хэрэгслээс зам ашигласны  хураамжийг биет байдлаар авахтай холбоотой үүсэх тээврийн хэрэгслийн дарааллыг арилгах зорилгоор төлбөр авах процессыг хялбаршуулна. Ингэхдээ иргэдийн арилжааны банкны зөвшөөрөгдсөн картын данснаас шууд татан авалт хийх, нэхэмжлэх үүсгэн дараа төлбөрт байдлаар төлөх зэрэг олон төрлийн төлбөрийн системийг нэвтрүүлэх юм. Мөн товчоодоор дамжин өнгөрөх тээврийн хэрэгсэлд тавих хяналтыг сайжруулах, зөрчлийг илрүүлэхээр шалган бүртгэх товчоодод радио давтамж тодорхойлох RFID төхөөрөмж суурилуулна. Улмаар тээврийн хэрэгслийн татвар, даатгал, оношилгоонд хамрагдсан байдалд хяналт тавих, цаашлаад тээврийн хэрэгслээр үйлдэгдэх гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдэнэ. Нийслэлийн шалган бүртгэх товчоодыг арваннэгдүгээр сарын 1-нээс эхлэн төлбөр авах үйл ажиллагааг нь  цахимжуулахаар бэлтгэлийг ханган ажиллаж байна.

Эдгээр ажил хэрэгжихэд бэлэн болсон гэдгийг Хотын дарга онцлоод, дижитал хот болж байж дижитал үндэстэн бий болно хэмээлээ.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Улаанбаатар хот үүсэн байгуулагдсаны 383 жилийн ойн хүрээнд олон арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа. Тэдгээрийн нэг болох Их тэнгэрийн амны хадны зургийн орчны тохижилтын ажлын нээлт өнөөдөр боллоо. Тодруулбал, Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газраас ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнтэй хамтран Их тэнгэрийн амны улаан зосон болон хар бэхэн зургийн түүх, соёлын дурсгалт газрын орчны тохижилтын ажлыг хийсэн юм. Хот орчмын түүх, соёлын дурсгалуудыг түшиглэн Улаанбаатар хотод ирж буй гадаад, дотоодын жуулчдыг татах, хотын аяллын шинэ бүтээгдэхүүнийг бий болгож, зорин очих газрыг нэмэгдүүлэх, түүх, соёлын дурсгалыг олон нийтэд сурталчлан таниулах зорилгоор тус ажлыг гүйцэтгэжээ.

Энэ талаар Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газрын Бодлогын хэрэгжилтийн хэлтсийн дарга В.Батчимэг “Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газраас “Найрсаг Улаанбаатар-2” хөтөлбөрийг баталсан. Тус хөтөлбөрийн хүрээнд аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлэх зорилт тавин, 2020 онд хот орчмын түүх соёлын дурсгалт газруудын судалгааг хийн 47 байршлыг илрүүлсэн юм. Эдгээрээс ач холбогдол бүхий таван байршлыг сонгон, тохижилтын ажлыг шат дараатайгаар хийж байна. Тэдгээрийн нэг нь Их тэнгэрийн амны хадны зураг. 3000 жилийн өмнөх үед хамаарах дурсгалт өвийг сэргээн тохижуулахдаа яг тухайн үед нь очсон мэт байгальд ээлтэй байдлаар тохижуулахыг зорьсон. Бид дурсгалт өвөө арчлан хамгаалж, түүнийгээ аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн болгох зорилт тавин ажиллалаа. Уг зорилтын хүрээнд үлдсэн байршилд тохижилтын ажлыг шат дараатайгаар хийнэ” хэмээсэн юм.

Их тэнгэрийн амны хадны зургийг 1960 онд ОХУ-ын нэрт эрдэмтэн А.П.Окладников илрүүлэн, судалж байсан бөгөөд Хүрэл зэвсгийн үед холбогдох хадны зосон зураг болон 13-р зууны үед холбогдох бэхэн зураг, Монгол, Хятад, Төвд бичээс нь Монголын түүх, соёлын үнэт өв юм.

Улаанбаатар хотын музейн эрдэм шинжилгээний ажилтан Г.Очбаяр “Улаанбаатар хотын 300 гаруй байршилд 1500 орчим археологийн дурсгал байдаг. Энэ тоо судалгааны үр дүнд нэмэгдэх боломжтой. Гэвч эдгээр археологийн дурсгал дунд хадны зураг тун цөөн бий. Хамгийн алдартай нь Их тэнгэрийн ам, Гачууртын ам, Бурхант уулын хадны зургууд юм. Их тэнгэрийн амны хадны зураг нь хэд хэдэн үеийг хамарсан цогцолбор дурсгал гэж хэлж болно. Тухайлбал, 3000 жилийн өмнөх буюу Хүрэл зэвсгийн үед холбогдох хадны зосон зураг, 13-14 дүгээр зууны үед хамаарах хар бэхэн зураг, бичээс бий. Мөн 18-19 дүгээр зууны үеийн бурхны шашны төвд бичээс, монгол бичиг зэрэг байдгаараа онцлог. Энэ дундаас 13-14 дүгээр зууны үед холбогдох хар бэхэн дүрслэлүүд нь Монголын нутгаас маш цөөхөн олдсон. Ялангуяа монгол эмэгтэй хүн богтог малгайтай, дээл өмсчихсөн дүрслэл бол маш ховор байдаг. Хадны зургийг олон нийтэд үзүүлэх боломжтой болж байгаа нь сайхан байна. Өмнө нь аялагч, жуулчдад эдгээр археологийн дурсгалаа танилцуулахад зориулалтын шат байхгүйн улмаас хад руу авирч гарах зэргээр хүндрэлтэй зүйл нэлээдгүй байсан. Тиймээс НЗДТГ, Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, ШУА-ын Археологийн хүрээлэн хамтраад хадны сүг зургийн тохижилтын ажлыг хийж, олон нийтэд нээлттэй үзүүлэх боломжийг олгож байгаа нь тун сайхан санагдаж байна. Олон нийтэд зориулсан хадны зургуудыг цаашид илүү сайн хамгаалж, хойч үедээ өвлүүлэн таниулах учиртай. Тиймээс уг хадны зургийг үзэж, сонирхох иргэд, жуулчид маань археологийн дурсгалт өвдөө хүндэтгэлтэй хандаж, хадан дээр бичиж сараачин, гэмтээхгүй байх үүрэгтэй юм шүү” гэв.

“Найрсаг Улаанбаатар-2” хөтөлбөрийн хүрээнд таван байршлыг тохижуулахаар төлөвлөснөөс өнөөдөр ийнхүү Их тэнгэрийн амны хадны зургийн тохижилтын ажил дууслаа. Үргэлжлүүлэн Бэлхийн амны Хүннүгийн язгууртны булш, Тоорил хааны орд, Ар гүнт дэх дөрвөлжин булш, Гачууртын амны хадны зургийг шат дараатайгаар тохижуулан, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлэх юм.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Нийслэлийн 383 жилийн ой аравдугаар сарын 29-нд тохиож буй. Энэ хүрээнд өнөөдөр улс болон нийслэлийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулан, эрхэлсэн ажилдаа эзэн болж, амжилттай, үр бүтээлтэй ажилласан нийгмийн салбарын ажилтнууд болон нийслэлийн алба хаагчдыг шагналаа. Шагнал гардуулах үйл ажиллагаанд Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч И.Баатархүү тэргүүтэй холбогдох албаныхан байлцав.

Шагнал гардуулах арга хэмжээний үеэр Нийслэлийн Засаг даргын орлогч З.Төмөртөмөө “Хотын дарга болон нийслэлийн нийт удирдлагуудын нэрийн өмнөөс та бүхэнд нийслэл Улаанбаатар хотын 383 жилийн ойн баярын мэнд хүргэе. Шагнал, урамшуулал гэдэг залуу хүмүүст урам зориг болж, ахмад наснуудад өнгөрсөн хугацааных нь хөдөлмөрийг үнэлсэн талархал, хүндэтгэл байдаг. Нийгмийн салбар бол ажлын үр дүн шууд гардаггүй, цаг хугацаа, уйгагүй хөдөлмөр шаарддаг онцлогтой. Энэ салбарт хувь нэмрээ оруулж, төрийн ажлыг анхан шатнаас нь хэрэгжүүлж, иргэдэд хүргэдэг та бүхэнд эрүүл энх, аз жаргалыг хүсэн ерөөе” хэмээлээ.

Тус үйл ажиллагааны үеэр улсад олон жил ажиллаж буй, НЗДТГ-ын 50-иас дээш настай 17 ажилтныг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу Ардын хувьсгалын 100, 101 жилийн ойн хүндэт медалиар шагнасан юм. Тухайлбал, Монголын Хүүхдийн ордны Төгөлдөр хуурын багш, улсад 38 жил ажиллаж буй Т.Туул, тус байгууллагын ахлах нягтлан бодогч, улсад 39 жил ажиллаж байгаа М.Байгалмаа, мөн байгууллагын жижүүр, улсад 34 жил ажиллаж буй Д.Нарандалай нар уг шагналыг хүртэв. Түүнчлэн нийт 90 албан хаагч НИТХ-ын Хүндэт тэмдэг, Хүндэт үнэмлэх, Нийслэлийн Хүндэт тэмдэг, Нийслэлийн Тэргүүний ажилтан, Нийслэлийн Засаг даргын Жуух бичиг зэрэг шагналыг тус тус гардлаа.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Улаанбаатар хотын 383 жилийн ойг тохиолдуулан “Жендэрийн эрх тэгш байдал” сэдэвт уралдааныг нийслэлийн есөн дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд зохион байгуулсан. Энэ хүрээнд ахлах ангийн сурагчдын дунд илтгэлийн, дунд ангийн сурагчдын дунд эсээ бичлэгийн, бага ангийн сурагчдын дунд гар зургийн уралдааныг тус тус зохион байгуулж дууслаа.

Ийнхүү гар зургийн 185, эсээ бичлэгийн 102, илтгэлийн 43 бүтээл ирсэн юм. Тэгвэл өнөөдөр гар зургийн уралдаан болон эсээ бичлэгийн уралдаанд шилдгээр шалгарсан сурагчид шагналаа гардан авлаа. Шагналыг Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө сурагчдад гардуулан өгөв.

Уралдаанд амжилттай оролцож, шилдгээр шалгарсан сурагчид сэтгэгдлээ хуваалцсан юм.

Гар зургийн уралдааны тэргүүн байрын шагналт сурагч Д.Болормаа:

-Аав, ээж, багш маань биднийг хайрлаж, байнга шинэ зүйлс зааж өгдөг шүү дээ. Тиймээс ээж, аавууд маань биднийг энэ тэнцүү хайрлаж, амьдралд тэгш оролцоотой хандаж, өөр өөрсдийн үүргээ биелүүлдэг гэдгийг зургаараа илэрхийлэхийг зорьсон. Тэмцээний талаар багшаасаа сонсоод оролцохоор шийдэж, зургаа хоёр өдрийн турш зурсан. Шагналт байранд шалгарснаа мэдээд маш их догдолж, өөрөөрөө бахархаад, хэлэх үг олдохгүй байсан.

Гар зургийн уралдааны гуравдугаар байрын шагналт сурагч Э.Номинжин:

-Тэмцээний талаар багшаасаа мэдсэн. Нийгмийн амьдралд эрэгтэй, эмэгтэй хүн бүр тэгш оролцоотой гэж би боддог. Эмэгтэй цагдаа, сансрын нисгэгч, баатар, эрэгтэй цэцэрлэгийн багш, эмч гээд бүгд адилхан учраас тэр санаагаа зурагтаа тусгахыг хичээсэн. Тэмцээнд ороод шагнал авсандаа баяртай байна.

Эсээ бичлэгийн уралдааны гуравдугаар байрын шагналт сурагч Г.Хаш-Эрдэнэ:

-Жендэр гэх ойлголт эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах зорилгоор гарч ирсэн гэж боддог. 1950 он хүртэл жендэрийн ойлголтыг хүмүүс тэр бүр чухалчилж авч үздэггүй байсан. Тэрнээс хойш “Эмэгтэйчүүдээ хамгаалъя” л гэдэг болсон. Жендэр гэхээрээ л эмэгтэй хүмүүсийг илүү их анхаараад, эрэгтэй хүмүүсийг тоохоо больчихсон. Тиймээс “Эрэгтэй хүмүүст ч гэсэн анхаарал хандуулъя” гэдэг санааг эсээндээ гаргаж өгсөн. Бага ангид байхад ангийн охид хөвгүүдийг зодож, дээрэлхэх тохиолдолд хэн ч тоодоггүй байсан. Харин хөвгүүд нь эргүүлээд охидыг өдөхөөр загнуулдаг. Манай нийгмийн ажилтан энэ талаар сургалт орж, хэн нь ч хэнийгээ дээрэлхэж болохгүй, нэгнийгээ хүндлэх хэрэгтэй гэж зааснаар охид ч биднийг дээрэлхэх нь багассан. Хааяа дүрсгүйтээд нэг нэгнийгээ өддөг ч гэсэн тоглоом, шоглоомоо ялгадаг болсон гэх юм уу даа. Эсээгээ бичээд, шагнал авч байгаадаа баяртай байна.

Эсээ бичлэгийн уралдааны хоёрдугаар байрын шагналт сурагч П.Энгүүн:

-Тэмцээний талаар аравдугаар сарын 10-нд мэдсэн. Гэтэл яг маргааш нь материалаа хураалгах сүүлийн өдөр байсан болохоор маш их сандарч, яарч бичсэн. Жендэр бол эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн эрх тэгш байдлыг илтгэдэг гэж ойлгодог. Тиймээс нэг нэгнийгээ хүйсээр ялгаварлан, дээрэлхэхгүй байх хэрэгтэй гэсэн санааг эсээндээ бичсэн. Эрэгтэй ч бай, эмэгтэй ч бай хэн хэнийгээ хүндэлж харьцах хэрэгтэй гэж боддог. Би өмнө нь даамны тэмцээнд л орж байсан бол өнөөдөр анх удаа эсээ бичлэгийн уралдаанаас шагнал авлаа. Маш их баярлаж, өөрөөрөө бахархаж байна.

“Жендэрийн эрх тэгш байдал” сэдэвт уралдааны шагналын эзэд

Гар зургийн уралдааны шилдгүүд:

• Нэгдүгээр байранд 18 дугаар сургуулийн гуравдугаар ангийн сурагч Д.Болормаа
• Хоёрдугаар байранд 75 дугаар сургуулийн гуравдугаар ангийн сурагч А.Дөлгөөн
• Гуравдугаар байранд “Оюуны ундраа” цогцолбор сургуулийн дөрөвдүгээр ангийн сурагч Э.Номинжин

Эсээ бичлэгийн уралдааны шилдгүүд:

• Нэгдүгээр байранд 51 дүгээр сургуулийн есдүгээр ангийн сурагч С.Нандин-Учрал
• Хоёрдугаар байранд 57 дугаар сургуулийн долоодугаар ангийн сурагч П.Энгүүн
• Гуравдугаар байранд “Шинэ Монгол” сургуулийн зургаадугаар ангийн сурагч Г.Хаш-Эрдэнэ нар тус тус шалгарлаа.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

НЗДТГ, Жендэрийн үндэсний хороо, Хүний эрхийн үндэсний комисс, Төрийн албаны зөвлөл хамтран нийслэлийн удирдах түвшний алба хаагчдыг чадавхжуулах “Жендэр ба хүний эрх” сургалт, хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлэгт нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллага, дүүргүүдийн Жендэрийн салбар хорооны удирдлагууд болон НИТХ-ын Хүний хөгжлийн хорооны төлөөлөгчид бүхий 100 гаруй алба хаагч хамрагдав.

Тус сургалт, хэлэлцүүлгээр жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах асуудлаар Монгол Улсын баримталж буй бодлого, анхаарах асуудал, жендэрийн талаарх хэвшмэл ойлголтыг халах гэх мэт онцлог асуудлыг авч, хэлэлцлээ. Хэлэлцүүлгийг нээж Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч, Нийслэл дэх жендэрийн салбар хорооны дарга З.Төмөртөмөө “Жендэрийн асуудал ярихад зөвхөн эмэгтэй хүний тухай авч үздэг цаг өнгөрсөн. Өмнөх цаг үеийг бодвол жендэрийн тухай ойлголт нэмэгдсэн байна. Гэвч үүнийг цаашид ч нэмэгдүүлэх, сайжруулах шаардлагатай. Нэг удаагийн хурал, уулзалтаар асуудал шийдэгдэхгүй учраас үүнийг тогтмолжуулах нь зүйтэй. Өнөөдрийн орсон сургалтыг хэлэлцүүлэгт хамрагдсан удирдах албан тушаалтнууд цааш өөрсдийн албан байгууллага, ажилтнууддаа болон олон нийтэд хүргэх учиртай” гэсэн юм.

Төрийн алба бол хувийн бус, нийтийн эрх ашгийн төлөөх алба учраас жендэрийн эрх тэгш байдал болон хүний эрхийг ямагт хангаж, эрэгтэй болон эмэгтэй хүний ялгаатай хөгжилд зориулсан бодлого баримтлах нь зүйтэй гэдгийг зохион байгуулагчдын зүгээс онцолж байлаа. Уг сургалт, хэлэлцүүлэгт Улаанбаатар хотын музейн захирал П.Даваасүрэн оролцов.

НЗДТГ-аас нийслэлийн ерөнхий боловсролын сургуулиудын хүрээнд

• I-V ангийн сурагчид дунд “Гэр бүл дэх эцэг, эхийн оролцоо – Жендэрийн эрх тэгш байдал” сэдэвт гар зургийн уралдаан
• VI-IX ангийн сурагчид дунд “Жендэрийн эрх тэгш байдал” сэдэвт эсээ бичлэгийн уралдаан
• X-XII ангийн сурагчид дунд “Жендэрийн эрх тэгш байдал” сэдэвт илтгэлийн тэмцээн зохион байгуулжээ.

Энэ хүрээнд илтгэлийн тэмцээнд түрүүлсэн сурагчдад өнөөдрийн хэлэлцүүлгийн үеэр шагнал гардуулж, гар зургийн уралдаанд ирүүлсэн бүтээлүүдийг дэлгэлээ. Мөн тэргүүн байр эзэлсэн нийслэлийн ерөнхий боловсролын 7 дугаар сургуулийн 12б ангийн сурагчид болох Б.Хүслэн, Э.Сэцэн нар “Өсвөр насны хүүхдүүдийн жендэрийн хэвшмэл ойлголтыг судалсан нь” сэдвээр илтгэлээ танилцуулсан юм.

Монгол Улс дахь жендэрийн статистик дараах хувьтай байна.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Нийслэл Улаанбаатар хот цахим шилжилт хийх зорилт дэвшүүлэн ажиллаж буй. Тус зорилтын хүрээнд нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагууд ашиглах Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлангийн нэгдсэн системийг арваннэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэглээнд нэвтрүүлэх гэж байна. Тус нэгдсэн систем ашиглалтад орсноор албан хаагчдын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, авлигаас ангид, ил тод, нээлттэй үйл ажиллагаа явуулах, бичиг цаас, зардал хэмнэх  зэрэг олон давуу тал бий болох юм.

Энэ хүрээнд НЗДТГ-аас “Захиргааны байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний чадавхыг бэхжүүлэх нь” сэдэвт сургалтыг зохион байгууллаа. Сургалтад нийслэлийн нутгийн захиргааны 87 байгууллагын 286 албан хаагч хамрагдсан юм.

Тус сургалтыг гурван сэдвийн хүрээнд зохион байгуулсан. Үүнд:

• Нийслэлд хэрэгжиж буй хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнг тооцох, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийхэд анхаарах зарим асуудлын тухай
• Нийслэлд хэрэгжиж буй хууль тогтоомж, тогтоол, шийдвэрийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнг тооцох, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийхэд анхаарах зарим асуудлын тухай
• Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлангийн нэгдсэн системийн танилцуулга багтжээ.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар өнөөдөр Азийн хөгжлийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгч Павит Рамачандран тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтын эхэнд Хотын дарга Азийн хөгжлийн банк сүүлийн 30 жилийн хугацаанд Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотын хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулж, дэмжин ажиллаж ирсэнд талархал илэрхийлэв. Түүнчлэн Улаанбаатар хотод тулгамдаж буй суурь асуудлууд болох инженерийн дэд бүтцийн хүртээмж, орлогод нийцсэн орон сууцыг нэмэгдүүлэхэд хамтран ажиллаж, гэр хорооллын иргэдийн амьдрах нөхцөл, эрүүл, аюулгүй орчныг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлдэг хамгийн том түнш бол Азийн хөгжлийн банк гэдгийг онцоллоо. Мөн төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, концессын чиглэлээр боловсон хүчний чадавхыг бэхжүүлэх, тухайлсан төслүүдэд мэргэжлийн зөвлөгөө, туслалцаа үзүүлэх, нийтийн тээврийн парк шинэчлэл зэрэгт Азийн хөгжлийн банктай хамтран ажиллах саналтай байгаагаа уламжилсан юм.

Тэрбээр үргэлжлүүлэн “Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт болон төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны төслүүдийг бүх талаар дэмжин ажиллана. Улаанбаатар хотын зүүн, баруун хэсэгт олон улсын ачаа тээвэр, логистикийн төв байгуулах, нийслэлд олон улсын стандартад нийцсэн такси үйлчилгээ нэвтрүүлэх, олон улсын жишиг номын сан байгуулах, цахилгаан станцын хаягдал үнсийг ашиглах төсөл хэрэгжүүлэх чиглэлээр Азийн хөгжлийн банктай хамтран ажиллахад таатай байх болно” гэсэн юм.

Азийн хөгжлийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгч Павит Рамачандран гэр хорооллын дахин төлөвлөлт болон төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны төслүүд маш чухал ач холбогдолтойг цохон тэмдэглээд, уг төслүүд цааш үргэлжлэх нь чухал гэлээ.

Уулзалтын үр дүнд талууд боловсон хүчний чадавхыг бэхжүүлэх, нийтийн тээврийн парк шинэчлэлийн хүрээнд хамтран ажиллах боломжийг судлахаар тохиролцов.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Нийслэлийн Удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн өнөөдөр боллоо. Өнгөрсөн шуурхай зөвлөгөөн дээр Нийслэлийн Засаг дарга 10 чиглэлээр үүрэг даалгавар өгснөөс хэрэгжилт 82 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. Тухайлбал, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хангах үүрэг өгсөн. Энэ хүрээнд 27 чиглэлийн 1106 ажил хийхээр баталснаас 92 хувьтай хэрэгжиж байгаа юм. Мөн 2719 тонн давс, 2160 тонн бодис нөөцөлжээ. Нэмэлтээр 500 тонн давс, 2000 тонн бодис авна. Тусгай зориулалтын 35 тээврийн хэрэгслийг давс, бодис цацахад ашиглана.

Нийслэлийн хэмжээнд улс, нийслэл, орон нутгийн сангийн хөрөнгөөр 2017-2022 онд нийт 200 блок угсармал орон сууцыг дулаалжээ. Харин ашиглалтын шаардлага хангахгүй 344 орон сууц байна. Эдгээрийн 170-ыг дахин барих шийдвэр гарснаас 97 барилгад гүйцэтгэгч шалгараад байгаа бөгөөд 2703 өрхийн 21 барилга ашиглалтад орсон. Эрүүл мэндийн 26 байгууллагад их болон урсгал засвар хийсэн. 14 сургууль, цэцэрлэгийн барилгад засвар хийснээс гүйцэтгэл 95 хувьтай байна. Мөн Төсвийн хэмнэлтийн тухай хууль, түүний биелэлтийг хангах хүрээнд 40 байгууллагын 96 тээврийн хэрэгслийг татан төвлөрүүлжээ.

БАРИЛГЫН АЖЛЫН ЗӨВШӨӨРЛҮҮДИЙГ ШАЛГАЛАА

Хотын дарга Стандарт, норм, дүрмийг шинээр боловсруулах, шинэчлэх ажлын талаар болон барилга байгууламж, гадна талбайн тохижилт, засварлах, тоноглох ажлыг ашиглалтад оруулах комиссын үйл ажиллагааны үр дүнгийн талаар Хотын стандарт, хяналтын газрын дарга С.Төмөрдуламаас тодрууллаа. Тэрбээр “Стандарт, норм, дүрэм, журмыг шинэчлэх ажлын талаар нутгийн захиргааны байгууллагуудаас санал авсан. 16 стандартыг шинээр боловсруулах, шинэчлэх шаардлагатай 28, барилгын зургаан норм, дүрмийг шинээр боловсруулах шаардлагатай гэсэн санал ирсэн. Саналуудыг нэгтгэн холбогдох байгууллагуудад хүргүүлсэн. Он гарснаас хойш 888 барилга, байгууламж, гадна талбайн тохижилтын ажилд комисс ажилласан. Үүнээс 739 барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулсан. Үлдсэн ажлуудын хувьд гадна орчны тохижилт зураг төслөөсөө зөрүүтэй, явган зам, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан замыг стандартын дагуу хийгээгүй  гэх мэт зөрчил илэрсэн” гэв.

Хотын дарга ногоон байгууламжгүй, автомашины зогсоолгүй хотхон ашиглалтад орох зэргээр иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрх зөрчигдөж байгааг онцолж байлаа. Иймээс Ажлын хэсэг гарч, энэ чиглэлд ажиллаж байгаа бөгөөд ажлын явцын талаар Нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулахыг үүрэг болгов.

Нийслэлийн хэмжээнд 2020 оноос хойш олгогдсон барилгын ажлын зөвшөөрлүүдийг холбогдох стандарт, норм, дүрэмд нийцсэн эсэх талаар нэгдсэн шалгалт зохион байгуулсан талаараа Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга С.Даваасүрэн  танилцуулав. Тэрбээр “Шалгалт хийгээд дууссан. Зөвлөлийн хуралд танилцуулахад бэлэн. Барилга хоорондын зай хэмжээ стандартын дагуу бус, хотын хүн амын нягтаршлыг тооцож барилгын зөвшөөрөл олгодоггүй гэх мэт нийтлэг зөрчил илэрсэн. Цаашид авах арга хэмжээний талаар Зөвлөлийн хуралд танилцуулахад бэлэн болсон” гэлээ.

САЙЖРУУЛСАН ТҮЛШИЙГ 473 ЦЭГЭЭР БОРЛУУЛЖ БАЙНА

Нийслэлийн Агаар, орчны бохирдолтой тэмцэх газрын дарга Ц.Ганболд “Өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг эртнээс хангасан. 120 мянган тонн түлш нөөцөлсөн. Борлуулалтын 473 цэг ажиллаж байгаа. Аравдугаар сарын 15-н гэхэд 650 цэг ажиллуулна. Өдөрт 800-900 тонн түлш борлуулж байгаа” гэлээ. Стандарт, чанар шаардлага хангаж байгаа эсэхийг Хотын дарга тодруулахад “Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас байнга шинжилгээ хийж байна. Чанарын хувьд стандартаа барьж байгаа” гэсэн бол Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга С.Даваасүрэн “Шахмал түлшний чийгшил өнгөрсөн жил 6.8 хүртэл  байсан. Энэ жил хамгийн ихдээ 3.8 байгаа. Түлшний чанар маш сайн байгаа” хэмээлээ.

Хотын дарга гэр хорооллын 200 мянга гаруй иргэний эрүүл, аюулгүй өвөлжихтэй холбоотой асуудал учраас хяналт тавьж ажиллахыг үүрэг болгов.

ГАЛ ТҮЙМЭР, АВРАХ АЖИЛЛАГААНЫ ДУУДЛАГА НЭМЭГДЖЭЭ

Үүний дараа гамшиг осол болон гэмт хэрэг зөрчлийн нөхцөл байдлын талаар мэдээллийг сонслоо. Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга, хурандаа А.Дашням “Сүүлийн 14 хоногийн хугацаанд объектын гал түймрийн 48, аврах ажиллагааны 13 дуудлагад үүрэг гүйцэтгэсэн. Гал түймрийн утаажилтын бүсээс  48 иргэнийг гаргаж, 1.4 тэрбум төгрөгийн өмч хөрөнгийг авран хамгаалсан байна. Мөн аюулт үзэгдэл, ослоос 13 иргэнийг аварч ажилласан. Он гарснаас хойш нийслэлийн хэмжээнд объектын гал түймрийн 1387, ой хээрийн түймэр тав, аврах ажиллагааны 163, нийт 1555 дуудлагатай байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 22.1 хувиар өссөн үзүүлэлт. Объектын гал түймрийн дуудлага хүйтэрч байгаатай холбоотойгоор нэмэгдсэн” хэмээлээ.

Тээврийн цагдаагийн албаны Замын цагдаагийн газрын дэд дарга, хурандаа Б.Батболд “Гудамж, замын хяналт шалгалтад 480 албан хаагч үүрэг гүйцэтгэж байна. Хяналт шалгалтаар 40 мянга, камерын хяналтаар 35 мянган зөрчлийг илрүүлсэн. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 1200 зөрчлийг илрүүлснээс 15 жолооч осол гаргасан байна. 14 хоногийн хугацаанд Тээврийн цагдаагийн албанд 4100 гаруй осол бүртгэгдсэнээс 104 хүн гэмтэснээс 86 нь явган зорчигч байсан” гэж мэдээллээ.

НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ТОО, ХҮРТЭЭМЖИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХИЙГ ҮҮРЭГ БОЛГОВ

Шуурхай зөвлөгөөний төгсгөлд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар дараах үүрэг, даалгаврыг өглөө. Тухайлбал,

• Хөрөнгө оруулалтаар хийж байгаа авто зам, тохижилт, инженерийн шугам сүлжээний засвар шинэчлэлийн ажлуудыг дуусгаж, ухсан нүх, эвдэрч гэмтсэн авто зам, явган зам талбайг нөхөн сэргээх, засварлах ажлаа чанартай гүйцэтгэж, хэрэгжилтэд хяналт тавих.
• Сайжруулсан шахмал түлшний борлуулалтын цэг нэмэгдүүлэх ажлыг эрчимжүүлж, борлуулалтын цэгүүдийг сайжруулсан түлшээр тасалдуулахгүй байх зохион байгуулалтын арга хэмжээг шуурхай авч ажиллах.
• Авто замын хөдөлгөөн зохицуулагчаа нэмэгдүүлж, замын хөдөлгөөний дүрэм, журмыг баримтлуулах, хөдөлгөөнд соёлтой оролцуулах, “Өвөлд бэлэн үү” зэрэг нэгдсэн арга хэмжээг авч ажиллах.
• Нийтийн тээврийн тоо хүртээмжийг өглөө, оройдоо нэмэгдүүлэх, үйлчилгээний чанарт анхаарах, цэвэрлэгээ үйлчилгээг тогтмол хийлгэж, нийтийн тээврийн үйл ажиллагаа, техникийн аюулгүй байдалд хяналт тавьж ажиллах.
• LRT, тойрог хурдны замын ажил гэх мэт том төслүүд эхлэх гэж байгаатай холбоотойгоор Хот байгуулалт хөгжлийн газар, Газар зохион байгуулалтын алба Замын хөгжлийн газар гэх мэт зөвшөөрөл олгодог байгууллагууд уялдаа холбоогоо сайн хангаж ажиллахыг тус тус үүрэг болгов.

Эх сурвалж: НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР

Нийслэлийн Засаг даргын Зөвлөлийн хурал өнөөдөр боллоо. Хуралдааныг Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засгийн хөгжил, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Ж.Сандагсүрэн удирдан зохион байгуулав. Хуралдаанд “Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөө” болон нийслэлийн хэмжээнд өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлын хүрээнд хийгдэж буй ажлын талаар холбогдох албаныхан танилцууллаа.

Нийслэл Улаанбаатар хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг 1954 оноос боловсруулж, 1963, 1971, 1986, 2002, 2013 онуудад шинэчлэн баталж, дагаж мөрдөж  ирсэн бол Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг 2002 онд анхлан баталж, 2014 онд тодотгожээ. Энэ нь 2003 оноос Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлж ирсэнтэй  холбоотой юм. Энэхүү төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх явцад газрын харилцааны хууль эрхзүйн орчин өөрчлөгдөж, нийслэлийн хүн ам эрчимтэй өсөхийн хэрээр барилгажсан талбай, нэмэгдэж, дэд бүтцийн нягтаршил үүсэж, төлөвлөгөөнд тодотгол хийх шаардлага тулгарсан байна. Тиймээс  “Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөө”-г шинэчлэн боловсруулсан байна. Ингэхдээ  холбогдох хууль тогтоомжууд хийгээд “Алсын хараа-2050” урт хугацааны хөгжлийн бодлого, Засгийн газрын болон Нийслэлийн Засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр, нийслэлийг хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл зэрэгт нийцүүлсний дээр олон нийтийн оролцоог хангаж, холбогдох мэргэжилтнүүд болоод дүүргийн газрын албад, эрдэмтдэд танилцуулж, саналыг авсан гэдгийг төлөвлөгөө боловсруулсан багийнхан тодотгож байлаа.

“Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөө”-г 2022-2036 онд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн байна. Энэхүү ерөнхий төлөвлөгөө батлагдсанаар Улаанбаатар хотын хилийн заагийг тодотгоод зогсохгүй эдэлбэр газар, дэд бүтцийн зохион байгуулалт ойлгомжтой болж, хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газар, ой, ус, тусгай хамгаалалттай газар нутгийн зохион байгуулалт ч тодорхой болох юм. Түүнчлэн Улаанбаатар хотын эдэлбэр газар дахь агаар, газар, хөрс, усны бохирдол, доройтлыг бууруулах инженерийн бэлтгэл хийх, шугам сүлжээ, байгууламж барих газрын байршил тодорхой болж, тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалт, хориглолтын бүсийн хил заагийг тогтоож, тэмдэгжүүлж мөрдүүлэхээр төлөвлөсөн байна.  Нийслэлийн Засаг даргын Зөвлөлийн хурлаас шинэчлэн боловсруулсан ерөнхий төлөвлөгөөг чамбайруулан нягтлахыг төлөвлөгөө боловсруулсан багийнханд үүрэг болголоо. Тус төлөвлөгөөг НИТХ-д өргөн барьж хэлэлцүүлэхээр хурлын тэмдэглэлд тусгалаа.

НАЛАЙХ ДҮҮРЭГТ ТҮҮХИЙ НҮҮРС ТҮЛЭХГҮЙ БАЙХАД АНХААРНА

Зөвлөлийн хурлаар хэлэлцсэн удаах асуудал нь Агаарын чанарыг сайжруулах бүс, тухайн бүсэд мөрдөх журмыг шинэчлэн батлах тухай байв. 2022-2023 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах зорилгоор галлагааны улирал эхлэхээс өмнө 200 мянган тонн сайжруулсан шахмал түлш нөөцлөх үүргийг Засгийн газраас үүрэг болгосны дээр нийслэлийн Налайх дүүргийн найман хорооны 7691 өрх айлыг сайжруулсан түлшээр хангаж, түүхий нүүрс хэрэглэхийг хориглосон тул дээрх журамд өөрчлөлт оруулах шаардлага тулгарсан байна. Налайх дүүргийн хэмжээнд галлагааны улиралд нийтдээ 23 мянган тонн шахмал түлш шаардлагатай гэсэн тооцоо гарсан бөгөөд  түлш тээвэрлэх, нөөцлөх, түгээх ажлыг зохион байгуулах зардлыг шийдвэрлэж өгөхийг холбогдох албаныхан хүссэн юм.

Нийслэлийн хэмжээнд тулгамдаж буй асуудал нь сайжруулсан шахмал түлшийг хадгалах агуулахын асуудал юм. Баталж өгсөн төсөв нь Засгийн газраас үүрэг болгосон хэмжээний түлш нөөцлөхөд хүрэлцэхээргүй байгаа аж. Тиймээс нийслэлийн зүгээс хүлээсэн үүргийн дагуу сайжруулсан түлш нөөцлөн хадгалах агуулахын асуудлыг яаравчлан шийдвэрлэх, тээвэрлэгч компаниудын зүгээс тавьж буй шаардлагын талаар хэлэлцэх хэрэгтэйг Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн хөгжил, боловсрол, эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө танилцуулав. Тээвэр эрхэлж буй аж ахуйн нэгж, тээвэрчдийн тухайд одоогийн мөрдөж буй үнэ тариф алдагдалд оруулж буйг удаа дараа хэлж байгаа аж.

Налайх дүүрэгт түүхий нүүрс хууль бусаар олборлох тохиолдол гардаг. Тиймээс дүүргийн хэмжээнд түүхий түлэхгүй байхад хэрхэн анхаарч ажиллах талаар Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дэд дарга С.Даваасүрэн хэлэхдээ “Налайх дүүргийн хэмжээнд түүхий нүүрсний олборлолт, түгээх, түлэх асуудал гаргахгүй байх үүргийг  дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар хүлээж байгаа. Иргэдийн хувьд сайжруулсан шахмал түлшний ач холбогдлыг ойлгосны дээр үнэ ханш нь хямд тусч буй тул түүхий нүүрс түлэхгүй байх гэж итгэж байна. Харин шахмал түлшийг бусад аймаг хот руу гаргахгүй байхад давхар анхаарал хандуулах нь зүйтэй”-г тодотгож байлаа.

Зөвлөгөөнийг Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Ж.Сандагсүрэн удирдан явуулав. Өмнөх шуурхай зөвлөгөөнөөр Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар 29 чиглэлээр үүрэг, даалгавар өгсөн. Тухайлбал, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын хүрээнд 47 төрлийн ажил хийхээс гүйцэтгэл 45 хувьтай байна. Мөн нийслэлийн хэмжээнд 1551 төсөл, арга хэмжээний худалдан авах үйл ажиллагааг зохион байгуулж, хэрэгжилт 87 хувьтай байгаа юм. Түүнчлэн барилга угсралтын ажлын явцад гарч болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх чиглэл өгсөн. Энэ дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар /НМХГ/-аас сургалт, мэдэгдэл, зөвлөмж, хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулжээ. Гэр хорооллын айл өрхийн нүхэн жорлон, бохирын цооногт ариутгал халдваргүйтгэл хийх үүрэг өгсний дагуу 17.392 нүхэн жорлон, 10.173 бохирын цооног, нийтийн эзэмшлийн 200 мянга ам метр орчим талбайд ариутгал хийсэн байна. Автобусны бүрэн бүтэн байдал, аюулгүй ажиллагааг хангаж ажиллахыг үүрэг болгосон. Энэ хүрээнд 385 тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж, 116 зөрчил илрүүлж, 36 зөрчлийг газар дээр нь арилгуулжээ.

Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар /НЭМГ/-ын дарга Б.Бямбадорж коронавирус болон томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өгөв. Тэрбээр “Коронавирусийн халдварын тархалт нэмэгдэх хандлагатай байна. Өнгөрсөн долоо хоногоос 15 хувиар нэмэгдсэн. Вирусийн хувилбарын шинжилгээ хийхэд омикроны BA.4, BA.5 хувилбар бүртгэгдсэн. Ханиах, халуурах, хоолой өвдөх гэх мэт ерөнхий шинж тэмдэг илэрч байгаа. Долдугаар сарын 18-нд 290 тохиолдол бүртгэгдлээ. Томуу, томуу төст өвчний халдвар мөн буурахгүй байна. Тухайлбал, амбулаторийн үзлэгийн 9.1 хувийг томуу, томуу төст өвчин эзэлж байгаа юм” гэв.

Нөхцөл байдалтай холбоотойгоор олон нийтийн газар амны хаалт тогтмол зүүх, халдвар хамгааллын дэглэм баримтлах шаардлагатай байна. Мөн нэмэлт дөрөвдүгээр тунд хамрагдах хэрэгтэй байгаа юм. Гуравдугаар тунд нийслэлийн зорилтот иргэдийн 54 хувь нь хамрагдсан бол дөрөвдүгээр тунд таван хувь нь хамрагджээ. Вакцины нөөц хангалттай байгаа бөгөөд нийслэлийн хэмжээнд дархлаажуулалтын 33 цэг ажиллаж байна. Мөн хичээл эхлэх үеэр халдварын тархалт нэмэгдэх хандлагатай байгааг хэлж байлаа.

ОЙРЫН ӨДРҮҮДЭД ТҮР ЗУУРЫН БОРООТОЙ ТУЛ ҮЕР, УСНЫ АЮУЛ БОЛОХ ЭРСДЭЛТЭЙ

Аюулт  үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын мэдээллийг Нийслэлийн Онцгой байдлын газар /НОБГ/-аас өглөө. Зургадугаар сарын 27-ноос долдугаар сарын 17-ны хооронд гал түймрийн 47, аврах ажиллагааны 26, нийт 73 дуудлага иржээ. Энэ хугацаанд гал түймрийн утаажилтын бүсээс 40 иргэнийг гаргаж, 12.6 тэрбум төгрөгийн өмч хөрөнгийг хамгаалсан байна. Мөн аюулт үзэгдэл, ослоос 29 иргэнийг авран хамгаалжээ. Харин он гарснаас хойш объектын гал түймрийн 1169, ой хээрийн түймрийн тав, аврах ажиллагааны 103, нийт 1277 дуудлагад үүрэг гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 27 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. Наадмын үеэр буюу долдугаар сарын 10-13-нд гал түймрийн 10, аврах ажиллагааны зургаан дуудлагаар ажиллажээ. Өнгөрсөн 21 хоногийн хугацаанд усны ослын 15 дуудлагад ажиллаж, 20 хүний амь аварч, хоёр машиныг татан гаргаж, голын усанд осолдсон есөн хүний /Том хүн зургаа, хүүхэд гурав/ цогцсыг цагдаагийн байгууллагад хүлээлгэн өгсөн байна.

Ойрын өдрүүдэд түр зуурын бороотой байгаа нь үер, усны аюул болох эрсдэлийг бий болгож байгаа юм. Иймээс НОБГ-аас урьдчилан сэргийлэх ажлыг тогтмол зохион байгуулж байгааг хэлж байлаа.

БАЯРЫН АМРАЛТААР ХҮНИЙ АМИНД ХАЛДСАН ХЭРЭГ ГАРААГҮЙ

Нийслэлийн Цагдаагийн удирдах газар /НЦУГ/-ын дэд дарга, хурандаа Б.Оюутболд баярын амралтын өдрүүдээр цагдаагийн байгууллагаас хийж, хэрэгжүүлсэн ажлыг танилцууллаа. Тэрбээр “Баярын амралтаар гол усны аюулаас урьдчилан сэргийлэх ажлыг НОБГ-тай хамтран зохион байгуулсан. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн 92 иргэнийг ар гэрт нь хүлээлгэн өгсөн. Гол устай газруудаас 17 иргэнийг эрүүлжүүллээ. Гадаадын иргэнтэй холбоотой таван дуудлага ирснийг тухай бүр шийдэж ажилласан. Төв цэнгэлдэхэд 12 хүүхэд эцэг, эхээсээ төөрснийг тэр даруй олж өглөө. Хүүхдийг төөрөхөөс сэргийлж, бугуйвч тарааж өгсөн нь үр дүнгээ өгсөн. Олон нийтийн арга хэмжээнд давхардсан тоогоор 1616 алба хаагч ажиллалаа. Өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад гэмт хэргийн гаралт бага байсан. Баярын амралтын өдрүүдэд гэмт хэргийн шинжтэй 223, зөрчлийн шинжтэй 4765, хүүхэд, гэр бүлийн хүчирхийллийн 572 гомдол, мэдээлэл бүртгэгдсэн” гэв.

Хүний аминд халдсан хэрэг гараагүй. Харин 47 иргэн золгүй байдлаар амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарчээ.

ХООЛ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ХУДАЛДАА ҮЙЛЧИЛГЭЭНД 350 БАЙЦААГЧ ХЯНАЛТ ТАВЬЖ АЖИЛЛАЖЭЭ

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар /НМХГ/-ын дарга Б.Батшагай “Баярын өдрүүдэд Төв цэнгэлдэх хүрээлэн, Хүй долоон худаг, Сүхбаатарын талбай, Үндэсний соёл амралтын хүрээлэн, Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн, Налайх, Багануур дүүрэгт давхардсан тоогоор 350 улсын байцаагч хоол үйлдвэрлэл, худалдаа үйлчилгээ, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, хийн ашиглалт, эрчим хүч, орчны эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг хангуулан ажилласан. Хоол үйлдвэрлэлийн 576, худалдааны 376, хүүхдийн тоглоом болон  бусад 95, нийт 1045 аж ахуй нэгж, иргэнд хяналт тавьж ажиллалаа. Шалгалтын явцад 227 зөрчил илрүүлж, 189 зөрчил буюу 83.3 хувийг газар дээр нь арилгуулж, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлсэн” хэмээн ярилаа.

Мөн “Ард” кино театрын барилгыг нурааж байгаа дуудлагын дагуу шалгалт хийж, зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулж байсан тул зогсоож, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд объектыг тойруулж хашаалах арга хэмжээ авчээ.

Авто замын шинэчлэл, засвартай холбоотой ажлын талаар Нийслэлийн Замын хөгжлийн газар /НЗХГ/-ын дарга Г.Баярсайхан танилцуулав. Замын ажил дөрөвдүгээр сарын 20-ноос эхэлсэн бөгөөд зургаан төрлийн ажил гүйцэтгэж байгаа юм. Тухайлбал, гол болон туслах 14 замын шинэчлэлийн ажлын хүрээнд зургаагийнх нь ажил бүрэн дуусжээ. Гурван ажил 90 хувийн, хоёр ажил 20 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. Эхлээгүй гурван ажил байгаа нь LRT явах трасс таарсан, мөн тендерийн гомдол гарсан учраас саатжээ. Мөн Партизаны гудамж буюу 11 дүгээр сургуулиас Онцгой байдлын ерөнхий газар хүртэлх замын ажил төсвийн тодотголоор хасагдсан аж. Түүнчлэн Их сургуулийн гудамж, Баянзүрх дүүргийн 26-р хороо, Бага тойруугийн зүүн хойд хэсгийн явган хүний замын ажлыг хийжээ. Төвийн зургаан дүүргийн болон гол, туслах замын засвар арчлалтын ажил арваннэгдүгээр сарын 20-н хүртэл үргэлжлэх бөгөөд урсгал засварыг өдөр тутам хийж байгаа. Тухайлбал, Сонгинохайрхан дүүрэгт 18 гудамжны 4000 ам метр, Хан-Уул дүүрэгт 26 гудамжны 1757 ам метр, Баянзүрх дүүрэгт 32 гудамжны 1100 ам метр нүхэн эвдрэлийг засварлажээ.

Өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын хүрээнд Нийслэлийн Засаг дарга дүүрэг бүрд 10 мянган тонноос багагүй сайжруулсан шахмал түлшний нөөц бүрдүүлэх үүрэг өгсөн. Энэ талаар Нийслэлийн Агаар, орчны бохирдолтой тэмцэх газрын дарга Ц.Ганболд “Өнгөрсөн жил 60 мянган тонн түлш нөөцөлсөн. Энэ жилийн хувьд 54.500 тонн түлшийг 20 агуулахад нөөцлөөд байна. Түлш нөөцлөхөд агуулах хүндрэлтэй байдаг. Холбогдох цэргийн анги руу хүсэлт явуулж, иргэдээс ирсэн хүсэлтийг судалж, Ажлын хэсэг гаран ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар 15 агуулах түрээсэлж байгаа” гэв.

“Таван толгой түлш” ХХК-ийн хувьд Баруун бүсийн үйлдвэрийн таван шугам ажиллаж, өдөрт 688 тонн түлш үйлдвэрлэж байна. Түүхий эдийн нөөц хангалттай байгааг хэлж байв.

Налайх дүүргийн Засаг дарга Ч.Раднаабазар “Манай дүүрэг энэ жилээс сайжруулсан шахмал түлш хэрэглэж эхэлнэ. Бэлтгэл ажлыг хангасан. 8000 орчим айлд утаа мэдрэгч тавих ёстой” гэв. Мөн түлш нөөцлөх агуулахаа бэлдсэн тул бэлэн байгаа түлшээ өгөхийг хүссэн юм.

Дорнод аймагт үхрийн арьс товруутах өвчин гарсан. Энэ нь Монголд анх удаа оношлогдсон өвчин бөгөөд богино хугацаанд ялаа, шумуул болон шууд хавьтлаар халдвар тархан өвчлүүлж, мах болон сүүний гарц буурах, өвчилсөн үхрийн арьсыг 100 хувь ашиглах боломжгүй болох зэрэг эдийн засгийн өндөр эрсдэл үүсгэдэг гоц халдвар өвчин юм. Голомтын бүс тэлж, Улаанбаатарт халдвар гарах эрсдэлтэй учраас вакцины захиалга хийжээ. Иймээс Нийслэлийн Мал эмнэлгийн газрын дарга А.Нарантуяа дүүргийн удирдлагууд болон НОБГ, НМХГ-аас үүнд онцгойлон анхаарахыг хүслээ. Тэрбээр мөн вакциныг зөвхөн үхэрт тарих бөгөөд Улаанбаатарт 92 мянган үхэр байгаа мэдээллийг өгсөн юм.

Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Ж.Сандагсүрэн тус өвчин гарахаас урьдчилан сэргийлж, онцгой анхаарч ажиллахыг үүрэг болгов.

ХИЧЭЭЛ ЭХЛЭХЭЭС ӨМНӨ СУРГУУЛЬ, ЦЭЦЭРЛЭГИЙН ӨРГӨТГӨЛ, ЗАСВАРЫГ ДУУСГАХЫГ ҮҮРЭГ БОЛГОВ

Удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөний төгсгөлд дараах үүрэг, даалгаврыг өглөө. Тухайлбал,

Өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлын хүрээнд

• Нийслэлийн Засаг даргын 2022 оны “Нийслэлийн 2022-2023 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах тухай” А/853 дугаар захирамжийн дагуу хэрэгжилтийг хангаж ажиллах. Хийж дуусаагүй, дутуу байгаа ажлуудаа эрс эрчимжүүлж ажиллахыг хариуцсан дарга нар сайтар анхаарах.
• Инженерийн шугам сүлжээний засвар, шинэчлэлтийг эрчимжүүлж, төлөвлөсөн хугацаанд нь дуусгах.
• Хүмүүсийн хөл хөдөлгөөн нэмэгдэх, хичээлийн шинэ жил эхлэхээс өмнө буюу наймдугаар сарын 15-ны өдөр гэхэд тохижилт бүтээн байгуулалт, зам засварын ажлуудыг дуусгаж, эцэслэх.
• Сайжруулсан түлшний нөөцийн агуулахыг сайтар бэлтгэн, нөөц бүрдүүлэх ажлаа эрчимжүүлж, нөөцлөлттэй холбоотой тээвэрлэлтийн үйл ажиллагааг шуурхай шийдвэрлэж ажиллах.
• Хичээлийн шинэ жил эхлэхээс өмнө сургууль, цэцэрлэгийн өргөтгөл шинэчлэлт, засварын ажлыг дуусгах.

Цаг үеийн асуудлын хүрээнд

• Нийслэлийн хэмжээнд хэрэгжүүлэхээр батлагдсан төсөл, арга хэмжээний худалдан авах ажиллагааг яаралтай зарлаж дуусгах.
• Хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалт, тохижилтын ажлыг эрчимжүүлж, захиалагчийн хяналтыг сайжруулж, хугацаанд нь зураг төсвийн дагуу хүлээн авах.
• Цаашид хэрэгжихэд хүндрэлтэй төсөл, арга хэмжээнүүдийн шалтгаан, нөхцөлийг тодруулж, бүрэн хэрэгжих, хэрэгжих боломжтой төсөл арга хэмжээний төсөвт өөрчлөлт оруулах саналаа танилцуулах.
• Намрын шинэ ургацын хүнсний ногоо гарахтай холбогдуулан ногоо тариалагч аж ахуйн нэгж байгууллагууд, хувь хүмүүсийг дэмжих, зөвлөн туслах үйлчилгээг шуурхай үзүүлэх, хүнсний ногоог нийслэлчүүдэд шууд гарт нь хүргэн худалдан борлуулах боломжоор нь хангахын тулд боломжтой борлуулалтын цэгүүдийн байршлыг нийслэл Улаанбаатар хотод гаргах ажлыг урьдчилан зохион байгуулж, ач холбогдол өгч ажиллах.
• Ариун цэвэр, эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын дэглэмийг бүх шатанд сахиулах, томуу, томуу төст өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хүн их цуглардаг газруудад гараа ариутгах, амны хаалт зүүх, хүн хоорондын зай барих асуудлыг нийслэлийн иргэдэд таниулан сурталчлах.
• Коронавируст халдварын батлагдсан тохиолдлын тоо нэмэгдэж, тархах эрсдэл өндөр байгаатай холбогдуулан цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө гарган, хэрэгжилтийг хангаж ажиллах.
• Засгийн газрын 2022 оны “Нийслэлийн цэцэрлэгийн хүртээмжийг сайжруулах талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” 218 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг ханган ажиллахыг тус тус үүрэг болгов.

УИХ дахь Улаанбаатар хотын хөгжлийн асуудал эрхэлсэн Түр хорооны санаачилгаар зохион байгуулж байгаа нийслэл хотын хөгжлийн бодлого, тохижилт, амралт зугаалга, ногоон байгууламж, цэцэрлэгжүүлэлтийн төлөвлөлт зэрэг асуудлаарх хэлэлцүүлэг, уулзалт үргэлжилж байна.

Энэ үеэр Нийслэлийн Ерөнхий архитектор Н.Нацагдорж Улаанбаатар хотод хийхээр төлөвлөсөн амралт зугаалга, ногоон байгууламжийн  талаар танилцуулсан. Тэрбээр “Нийслэлийн хэмжээнд ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэхэд анхааран ажиллаж байна. Тохижилт, ногоон байгууламж, явган замын төлөвлөлтүүдийг хийсэн. Маршалын гүүрний зүүн талын хэсэгт 5 га талбайг эзлэх тохижилтын ажлыг төлөвлөж, зураг төсөл нь гарсан байгаа. Тухайлбал, явган зам, ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх, иргэдийн амарч зугаалах талбай, дугуйн замын шийдлүүдийг багтаасан. Хөрөнгийн асуудал шийдэгдвэл цаашдаа үргэлжлээд явах бололцоотой.

Түүнчлэн нийтийн эдэлбэр газрыг сайжруулах арга хэмжээний хүрээнд гарааш, хашаа, хайс чөлөөлөх, тохижуулах зэрэг олон ажлыг хийж байна. Тухайлбал, чөлөөлсөн байршлуудад давхар авто зогсоол, газар доорх гараашийн тохижилтын шийдлүүд гарсан. Тохижилт хийх байршлуудад зураг төслийн ажил хийж байна. Мөн Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнгийн нийт 35 га газрын 85 хувь нь ногоон байгууламж болно. Явган хүний зам, дугуйн зам, ногоон байгууламжийг цогцоор нь хийж хэрэгжүүлэх юм” гэлээ.

ХОТЫН НОГООН БАЙГУУЛАМЖ 637.7 ГА ТАЛБАЙГ ЭЗЭЛЖ БАЙНА

Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер бөгөөд Захирагчийн ажлын албаны дарга Д.Ганболд хотын тохижилт, ногоон байгууламж, цэцэрлэгжүүлэлтийн төлөвлөлт, дүүрэг бүрд хэрэгжүүлж байгаа зөвшөөрөлгүй барьсан гарааш, хашаа, хайс буулган тохижуулсан ажлуудын талаар танилцууллаа. Тэрбээр  “2022 онд хэрэгжих 59 төсөл, арга хэмжээ байгаа. Хотын ногоон байгууламжийн хэмжээ 637.7 га талбайг эзэлж байна. ДЭМБ-аас нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн хэмжээг дунджаар 9 м² гэж заасан. Дэлхийн хэмжээнд нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн хэмжээ 16-24 м² байдаг. Манай хотын хувьд ойролцоогоор 5.5 м² байгаа. Усан сан буюу хиймэл нуур барьж байгуулах, ай савууд дээр усан цөөрмийг бий болговол агаар, усны бохирдол, тоосжилтыг багасгаж, чийгшил нэмэгдэх хэрээр ногоон байгууламж, ойжуулалтад таатай нөхцөлийг бүрдүүлнэ. Гадаргын усыг цуглуулж нуур, цөөрөм бий болгосноор Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг цогцоор нь хэрэгжүүлэх шийдэл болно. Мөн гарааш, хашаа хайс, явган хүний замын хөдөлгөөнд саад учруулж буй объектыг чөлөөлөх ажлуудыг хийж байгаа” хэмээлээ. Түүнчлэн газар хийгээд мөнгө нь байх юм бол 10 давхар барилгыг нэг жилийн дотор барина. Харин мод арчилж ургуулахад багадаа 10 жил шаардлагатай гэдгийг хэлж байлаа.